Ἑλληνικά   English  
Title

Learn accentuation in ten simple lessons

Table of Contents

Μάθημα 1: Τί εἶναι οἱ τόνοι καὶ τὰ πνεύματα;

Ἔχουμε τρεῖς τόνους: τὴν ὀξεία (μὲ κλίση πρὸς τὰ δεξιά: ʹ «τό»), τὴν βαρεία (μὲ κλίση πρὸς τὰ ἀριστερά: ` «τ»), τὴν περισπωμένη (πού, ἀνάλογα μὲ τὴν γραμματοσειρά, ἄλλοτε γράφεται σὰν μουστάκι, ἄλλοτε σὰν τόξο, ἄλλοτε σὰν ὁριζόντια γραμμούλα: «τν»).

Ἔχουμε δύο πνεύματα: τὴν ψιλὴ (δεξὶ φεγγαράκι: ᾿ «δῶ») καὶ τὴν δασεία (ἀριστερὸ φεγγαράκι: «»).

Κάθε λέξη ποὺ ἀρχίζει μὲ φωνῆεν (α, ε, η, ι, ο, υ, ω) παίρνει ὁπωσδήποτε πνεῦμα στὸ φωνῆεν αὐτό: «πό, γώ, , στός, , γεία, ς».

Ἔχουμε δύο ἐξαιρέσεις στὸν κανόνα αὐτό:

  1. ὅταν ἡ λέξη ἀρχίζει μὲ δίφθογγο (αι, αυ, ει, ευ, ηυ, οι, ου) τότε τὸ πνεῦμα μπαίνει στὸ δεύτερο γράμμα τῆς διφθόγγου: «ατία, αγό, εδικά, εχή, ηξημένος, οκία, ολή». Ὅταν πάλι ἡ δίφθογγος ἔχει χωρισθεῖ τότε τὸ πνεῦμα ἐπανέρχεται στὸ πρῶτο φωνῆεν (καὶ τὰ διαλυτικὰ εἶναι περιττά): «ιτός, υλος, ιμέ».
  2. τὰ ἀριθμητικὰ δὲν παίρνουν πνεῦμα: αʹ (= 1) εʹ (= 5) ηʹ (= 8) ιʹ (= 10) οʹ (= 70) υʹ (= 400) ωʹ (= 800).

Ὅταν ἕνα γράμμα παίρνει καὶ τόνο καὶ πνεῦμα, τότε:

  • στὴν περίπτωση τῆς βαρείας ἢ τῆς ὀξείας, βάζουμε τὸ πνεῦμα ἀριστερὰ καὶ τὸν τόνο δεξιά: «ν, ψιλον, βη, δρυμα, λο, λη, ς»·
  • στὴν περίπτωση τῆς περισπωμένης βάζουμε τὸ πνεῦμα κάτω ἀπὸ τὴν περισπωμένη: «εμαι, οτος, ρα».

Στὰ πεζὰ γράμματα τὸ πνεῦμα (ἢ ὁ συνδυασμὸς τόνου καὶ πνεύματος) μπαίνει πάνω ἀπὸ τὸ γράμμα: «λα, μως, ταν». Στὰ κεφαλαῖα μπαίνει πρὶν (δηλαδὴ ἀριστερὰ) ἀπὸ τὸ γράμμα: «λα, μως, ταν».

[Ὅσον ἀφορᾶ τὰ κεφαλαῖα ἀρχικὰ φωνήεντα, σημειῶστε ὅτι ἐνῷ στὴν γραφομηχανὴ καὶ στὴν «χειροκίνητη» τυπογραφία (κάσα, λινοτυπία, μονοτυπία) ἔμπαινε πρῶτα τὸ πνεῦμα ἢ ὁ συνδυασμὸς πνεῦμα+τόνος καὶ ὕστερα τὸ φωνῆεν οὕτως ὥστε νὰ θεωροῦμε τὸ πνεῦμα ἢ τὸν συνδυασμὸ πνεῦμα+τόνος ὡς ἀνεξάρτητη ἑνότητα, στὴν πληροφορικὴ (καὶ συγκεκριμένα στὴν κωδικοσελίδα Unicode) θεωροῦμε ὅτι ἀνήκει στὸ φωνῆεν καὶ μαζὶ ἀποτελοῦν μία ἀδιάσπαστη ἑνότητα.]

→ Go forth to lesson 2

KIPEPOS Banner
Open both sides