Ἐπιλογὴ γραμματοσειρᾶς:
(Οἱ γραμματοσειρὲς πρέπει νὰ εἶναι ἤδη ἐγκατεστημένες στὸ σύστημά σας γιὰ νὰ τὶς χρησιμοποιήσει ὁ ἱστοπλοηγός σας.) Ἐπιλεγμένη γραμματοσειρά: Palatino Linotype Τύπος ἱστοπλοηγοῦ: CCBot/2.0 (https://commoncrawl.org/faq/) |
Ἀπόψεις - Μαρτυρίες
- Jacqueline de Romilly, Καθηγήτρια στὴν Σορβόννη (1957), πρώτη γυναίκα καθηγήτρια στὸ Collège de France (1973), Ἀκαδημαϊκός (1988), ἐπίτιμη Ἑλληνίδα ὑπήκοος (1995) καὶ πρέσβης τοῦ Ἑλληνισμοῦ (2000):
- ✝Peter Fraser, Ἐπίτιμος Λέκτωρ τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Ὀξφόρδης:
- Alain Segonds, ἑρευνητὴς στὸ CNRS, γενικὸς διευθυντὴς τῶν ἐκδόσεων Les Belles Lettres:
- Γρηγόρης Σηφάκης, Ὁμότιμος Καθηγ. Ἀρχ. Ἑλληνικῆς Φιλολογίας Πανεπ. Θεσσαλονίκης & Πανεπ. Νέας Ὑόρκης:
- Ζυράννα Ζατέλη, Συγγραφέας:
- Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης, Συγγραφέας:
- Γιῶργος Μπρουνιᾶς, Συγγραφέας:
- Carlos Steel, Καθηγητὴς ἀρχαίας ἑλληνικῆς φιλοσοφίας στὸ Πανεπιστήμιο τοῦ Leuven (Βέλγιο):
- Concetta Luna, Ἑρευνήτρια στὴ Scuola Normale Superiore, Pisa (Ἰταλία):
- Philippe Brunet, Καθηγητὴς ἀρχαίας ἑλληνικῆς φιλολογίας στὸ πανεπιστήμιο τῆς Rouen (Γαλλία):
- François Patte, Μαθηματικὸς - Σανσκριτολόγος, καθηγητὴς στὸ Παρίσι 5:
- Vernon E. Kooy συνταξιοῦχος Καθηγητὴς φιλοσοφίας καὶ σχεδιαστὴς γραμματοσειρῶν, Hastings, Nebraska, ΗΠΑ:
- Φειδίας Ν. Μπουρλᾶς, Πληροφορικός:
- Χρυσόστομος Παπασπύρου, Χημικὸς - Γλωσσολόγος, ἐκπαιδευτικὸς στὸ Εἰδικὸ Ἑνιαῖο Λύκειο Κωφῶν & Βαρηκόων Ἁγίας Παρασκευῆς:
- Νῖκος Δημητριάδης, Φιλόλογος:
- Δημήτριος Φιλίππου, Μηχανικός:
- Νικόλαος Βεντούρας, Πληροφορικός:
- Γιάννης Γκέκας, Ἰδιωτικὸς ὑπάλληλος:
- Ἀνδρέας Σταλίδης, Μαθηματικὸς - Ἀναλυτής:
- Γιῶργος Βαλσάμης, Διευθυντὴς τοῦ ellopos.net:Ὁ πλοῦτος τῆς γλωσσικῆς μας παράδοσης δὲν σημαίνει μόνο περισσότερες λέξεις, ἀλλὰ περισσότερους τρόπους, περισσότερα αἰσθήματα, ἀπὸ ὅπου ἀντλοῦμε μεγαλύτερη ἑνότητα μὲ τὴν ἱστορία μας ἡ ὁποία θεμελιώνει τὴν συνολικὴ ἱστορία τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ σὲ μεγάλο βαθμὸ τὴν ἱστορία τοῦ δυτικοῦ κόσμου. Σημαίνει λοιπὸν ἡ καλὴ γλωσσικὴ παιδεία πνευματικὸ ὀργανισμὸ ἰσχυρότερο, ὑψηλότερο μέτρο καὶ μεγαλύτερη δυνατότητα σκέψης, ἡ ὁποία δὲν εἶναι καθαρὴ δυνατότητα, ἀλλὰ πραγματικότητα σκέψης ἀπὸ μόνη της. Γι’ αὐτὸ ἡ Ἐκκλησία κράτησε τὴ γλῶσσα τῆς Λειτουργίας ἀκόμη καὶ στὴν τουρκοκρατία, καὶ γενικὰ “ἐπέτυχε στὸ θέμα τῆς γλώσσας τὴ χρυσὴ τομή: στὴ λατρεία της διετήρησε τὴν καθιερωμένη γλωσσικὴ μορφή, ἐνῶ στὸ κήρυγμα, ἐκτὸς ἀπὸ τὶς ἐξαιρέσεις τῶν ἀπροσγείωτων ἀρχαιοπλήκτων, δέχθηκε τὴ δημώδη (τὰ ρωμαίικα), καταφάσκοντας, ἔτσι, τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα σ’ ὅλες τὶς ἱστορικὲς μορφές της». [1]
Μεγάλο βῆμα πρὸς τὴν μεγαλύτερη δυνατὴ ἀφασία ἔγινε μὲ τὴν ἐπίσημη κατάργηση πνευμάτων καὶ τόνων. Μετὰ ἀπὸ αἰῶνες ἀποδείξεως τοῦ ἐναντίου, ὁ πολυτονισμὸς αἴφνης χαρακτηρίζεται «τροχοπέδη στὶς προσπάθειες τῶν μαθητῶν γιὰ κατάκτηση τῆς γλώσσας καὶ γιὰ οὐσιαστικὴ μόρφωση»! [2] Πιστεύω πὼς ἤδη ἔχει ἀποδειχτεῖ πόσο πιὸ οὐσιαστικὴ ἔγινε ἡ μόρφωση καὶ πόσο κατακτήθηκε ἡ γλῶσσα. Μὲ δεδομένη τὴ σημασία ποὺ ἔχει ἡ ἀπόφαση τοῦ παραπολιτικοῦ τυχοδιωκτισμοῦ, ἡ ἐπέμβαση στὸ τονικὸ σύστημα ὡς ἐὰν αὐτὸ δὲν εἶχε παρὰ μιᾶς δεκαετίας ἱστορία, μὲ συνοπτικὲς διαδικασίες καὶ μὲ τὴν χυδαία συνδρομὴ τῆς ἀκαδημικῆς ματαιογνωσίας, τῶν κτηνῶν τῶν τετράποδων, ποὺ δὲν ξέρουν τί εἶναι γλῶσσα, ὅπως σχολίασε ὁ Καστοριάδης, εἶναι φανερὸ ὅτι νέος διχασμὸς τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ διενεργεῖται. Μερικοὶ λένε ὅτι ὀφείλουμε νὰ «σώσουμε» τὰ ἀρχαῖα ἑλληνικά! Τὰ ἀρχαῖα ἑλληνικὰ δὲν εἶναι (πρὸς τὸ παρὸν) μουσειακὸ εἶδος καὶ ἄρα δὲν χρειάζονται καμμιά σωτηρία, ἐμεῖς τὰ χρειαζόμαστε, ὅπως δὲν χρειάζονται οἱ τόνοι σωτηρία, ἀλλὰ ἐμεῖς τοὺς χρειαζόμαστε. Θὰ καταντήσουμε τυχάρπαστος νεοπλουτίστικος συρφετός, καὶ ὅμως θὰ ἔχουμε πολιτισμό;
Τὸ δευτερογενὲς δὲν εἶναι ὁπωσδήποτε καὶ ἐπουσιῶδες. Ἂν ὁ προφορικὸς λόγος προηγεῖται, ὁ ἴδιος αὐτὸς λόγος καὶ ἡ κοινωνία τὴν ὁποία σήμαινε, ἔδωσε τὸ γραπτὸ σῶμα τους στὰ ὁμηρικὰ ἔπεα, ὅπου ἀργότερα ἐντάχθηκαν, ὄχι χωρὶς λόγο καὶ πάλι, τονικὰ σημεῖα. Ἡ αὔξηση αὐτὴ δὲν ἦταν ἐπουσιώδης καὶ περιστασιακὴ (ἂν ὄχι παραμορφωτικὴ) τοῦ ἀρχικώτερου σώματος.
Ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ἕνα στοιχεῖο ποὺ καθένας μπορεῖ νὰ καταλάβει ἀμέσως, ὅτι στὴν ἀπουσία τῶν τόνων ἀντιστοιχοῦσε συνεχὴς γραφὴ καὶ μεγαλογράμματη. Ἂν θέλαμε οὐτοπικῶς ἔστω ἐπιστροφὴ στὸ πιὸ πρωταρχικό, θὰ χρειαζόταν νὰ γράφουμε καὶ μεῖς χωρὶς κενὰ ἀνάμεσα στὶς λέξεις, καὶ μὲ μεγάλα γράμματα. Μία ἀπὸ τὶς θεμέλιες λειτουργίες τοῦ πολυτονισμοῦ εἶναι ἀκριβῶς ἡ τήρηση τῆς συνοχῆς, τὴν ὁποία διασποῦν οἱ ἀποστάσεις ἀνάμεσα στὶς λέξεις. (Καὶ) γι᾿ αὐτὸ εἶναι ἀπαραίτητη ἐπίσης ἡ χρήση τῆς βαρείας, τὴν ὁποία μερικοὶ ὑποτιμοῦν.
Ἡ σημερινὴ ἀπόπειρα κατάργησης τοῦ πολυτονισμοῦ, στὸν βαθμὸ ποὺ θὰ κυριαρχεῖ, θὰ σημαίνει ὁπωσδήποτε ἀφανισμὸ τοῦ λόγου τὸν ὁποῖο ἐκλήθη νὰ διενεργεῖ ὁ πολυτονισμός. Ἀλλὰ ὡς οὐσιώδης λόγος, ἀφανιζόμενος προετοιμάζει μετάλλαξη τοῦ ὅλου γλωσσικοῦ σώματος.
Ἐδῶ ποὺ ἔχουμε καταντήσει, ἀσφαλῶς δὲν ἀποκλείεται ἀκόμη καὶ ὁ ἐκλατινισμὸς τοῦ ἀλφαβήτου, κατὰ τὰ ὑψηλὰ πρότυπα τῆς Τουρκίας, τὶς δὲ ἐπιπτώσεις στὸν προφορικὸ λόγο θὰ τὶς δοῦμε κυρίως στὸ ἀπώτερο μέλλον, ἂν ἡ μεταρρύθμιση ἰσχύσει, διότι στὴν σημερινή μας προφορὰ καὶ τὴν ὅλη συνείδηση ἐξακολουθεῖ νὰ συμμετέχει ἡ μακραίωνη χρήση τοῦ πολυτονικοῦ. Ἐπειδὴ μιὰ γενιὰ μεγάλωσε ἄτονη καὶ ἀπνευμάτιστη, δὲν σημαίνει ὅτι εἴδαμε τὰ ἀποτελέσματα, τὰ ὁποῖα θὰ ἔρθουν σιγὰ-σιγά, ὥστε κάποια στιγμὴ θὰ βρεθοῦμε ἴσως ἀνίκανοι νὰ θυμηθοῦμε ἀκόμη καὶ τὶς αἰτίες τῆς πτώσης, μία μόνο ἀπὸ τὶς ὁποῖες ἡ μονοτονικὴ σκέψη.
Εἶναι δυνατὸ νὰ προσδιοριστεῖ κάθε παράμετρος τῆς μετάλλαξης; Ὁρισμένες διαστάσεις εἶναι βέβαιες καὶ ἀπὸ μόνες τους ἱκανές, ὥστε δὲν μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι δὲν γνωρίζαμε. Τέτοιες διαστάσεις καταγράφει ἡ «Κίνηση τῶν πολιτῶν γιὰ τὴν ἐπαναφορὰ τοῦ πολυτονικοῦ συστήματος», στὴν πιὸ πλήρη σχετικὰ μὲ τὸ κρίσιμο αὐτὸ θέμα ἱστοσελίδα (www.polytoniko.gr). Ἀπὸ ἐδῶ παραθέτω ἕνα ἀπόσπασμα τοῦ Ἐλύτη:
«Θέλω νὰ πιστεύω —καὶ ἡ πίστη μου αὐτὴ βγαίνει πάντοτε πρώτη στὸν ἀγώνα της μὲ τὴ γνώση— ὅτι, ὅπως καὶ νὰ τὸ ἐξετάσουμε, ἡ πολυαιώνια παρουσία τοῦ ἑλληνισμοῦ πάνω στὰ δῶθε ἢ ἐκεῖθε τοῦ Αἰγαίου χώματα ἔφτασε νὰ καθιερώσει μιὰν ὀρθογραφία, ὅπου τὸ κάθε ὠμέγα, τὸ κάθε ὕψιλον, ἡ κάθε ὀξεία, ἡ κάθε ὑπογεγραμμένη δὲν εἶναι παρὰ ἕνας κολπίσκος, μιὰ κατωφέρεια, μιὰ κάθετη βράχου πάνω σὲ μιὰ καμπύλη πρύμνας πλεούμενου, κυματιστοὶ ἀμπελῶνες, ὑπέρθυρα ἐκκλησιῶν, ἀσπράκια ἢ κοκκινάκια, ἐδῶ ἢ ἐκεῖ, ἀπὸ περιστεριῶνες καὶ γλάστρες μὲ γεράνια.»
Πολλὰ μπορεῖ νὰ σημαίνει ἡ παράγραφος αὐτή, τὴν ὁποία οἱ λάτρεις τῆς μονοτονίσεως θὰ διάβαζαν ἴσως σὰν μιὰ «ὡραιολογία» ἀνεύθυνη καὶ ἀσήμαντη. Ὅποια φιλολογικὴ χρησιμότητα καὶ ἂν ἔχουν οἱ τόνοι, σημαίνουν ἐπίσης ἕνα καθῆκον τὸ ὁποῖο μᾶς κληροδότησαν οἱ πολύτονες γενιές, τὸ καθῆκον νὰ μήν ἔχουμε γλῶσσα-κώδικα, ἀλλὰ εἰκονιστική, εἰκαστική, ζωντανή, ἀναλογική, πέραν τῆς ἁπλῆς χρησιμοθηρίας ἢ σημειώσεως. Ὁ μοντέρνος ἐκσυγχρονισμός, θαμπωμένος ἀπὸ τὴν τεχνοεπιστήμη τοῦ δυτικοῦ ἀτόμου, περιφρονεῖ μιὰ κοινωνία ἡ ὁποία ζητεῖ μύηση στὴν πραγματικότητα καὶ ὄχι διαχείριση καὶ ὑποταγή της.
Καθένας μπορεῖ νὰ μαθαίνει τοὺς τόνους καὶ νὰ διδάσκει τὰ παιδιά του. Δὲν εἶναι δύσκολο! Τὸ μόνο ποὺ χρειάζεται γιὰ νὰ μή χρησιμοποιοῦμε τόνους, δὲν εἶναι οὔτε χαμηλὴ εὐφυΐα, οὔτε ἔλλειψη πειθαρχίας, ἀλλὰ ἡ ἀποφασισμένη περιφρόνηση γιὰ τὴ γλῶσσα, τὴ σκέψη καὶ τὸν πολιτισμὸ τῆς Ἑλλάδας. Ἂς ἀφεθεῖ τὸ προνόμιο αὐτὸ στὴ Βουλὴ καὶ τὴν Ἀκαδημία, ἐφόσον τὸ θέλησαν καὶ τὸ διεκδίκησαν, κι ἐμεῖς νὰ μαθαίνουμε τοὺς τόνους, ἔχοντας ἔτσι διπλὸ κέρδος, γιατὶ θὰ ὠφελεῖται ἡ σκέψη μας ἐν γένει, ἀλλὰ καὶ θὰ δυναμώνει ἡ ἐπίγνωση μιᾶς συγκεκριμένης ἐλευθερίας, τῆς δυνατότητας ποὺ ἔχουμε στὰ πιὸ οὐσιαστικὰ ζητήματα νὰ μὴν ἐξαρτώμαστε ἀπὸ τὸν πιθανὸ τυχοδιωκτισμὸ τῶν ἡγετῶν μας.
(Ἀπὸ τὴν ἱστοσελίδα http://www.ellopos.net/gr/polytonic.asp)
[1] Μεταλληνός, «Ἡ συνέχεια τοῦ Γένους μετὰ τὴν Ἅλωση», Ἡ Ἅλωση τῆς Πόλης, ἐπιμ. Εὐ. Χρυσός, Ἀθήνα 1994, σ. 327.
[2] Πρακτικὰ τῆς Βουλῆς, 11 Ἰαν. 1982.
- Κατερίνα Σωκρατίδου, Ὑπάλληλος σὲ ναυτιλιακὴ ἑταιρεία:
- Νῖκος Θεοδώρου, Μαθηματικός:
- Ἰακὼβ Δ. Ἀδάμης (Jacob J. Adams), Μαθητὴς λυκείου στὶς Η.Π.Α.:
- Χατζηνικολάου Δημήτριος, Καθηγητὴς ἀγγλικῆς:
- Αὐγουστῖνος Τσιριμῶκος, Δημοσιογράφος:
- Νικόλαος Παπαδόπουλος, Καθηγητὴς Φυσικῆς Ἀγωγῆς:
- Ἀρχιμήδης Ἀναγνώστου, Ἰατρὸς-εἰδικευόμενος Μικροβιολόγος:
- Ἰωάννης Βαμβακᾶς, Φυσικὸς στὸ Ἑλληνικὸ Κέντρο Θαλασσίων Ἑρευνῶν:
- Δημήτρης Σ. Ταμπάογλου, Ἠλεκτρονικὸς Μηχανικός:
- Μαρία Κονταρίνη, Συνταξιοῦχος Ἰδιωτικὴ Ὑπάλληλος:
- Δημήτρης Ἀρμάος, Καθηγητὴς φιλόλογος, ἐπιμελητής, ποιητής, δοκιμιογράφος:
- Γιάννης Φλυτζάνης, Φοιτητὴς Νομικῆς:
- Ἀθηνᾶ Ἀντωνιάδου, Πτυχιοῦχος στὴν Συντήρηση Ἀρχαιοτήτων:
| Στεῖλτε μας καὶ ἐσεῖς τὶς ἀπόψεις καὶ τὰ βιώματά σας: γιατί χρησιμοποιεῖτε πολυτονικό; θεωρεῖτε ὅτι ἡ ἐπαναφορά του εἶναι ἀπαραίτητη; τί ἀπαντᾶτε στοὺς ὀπαδοὺς τοῦ μονοτονικοῦ; |
