Ἀπόψεις - Μαρτυρίες

Ἄνοιγμα ὅλων τῶν κειμένων

• Jacqueline de Romilly, Καθηγήτρια στὴν Σορβόννη (1957), πρώτη γυναίκα καθηγήτρια στὸ Collège de France (1973), Ἀκαδημαϊκός (1988), ἐπίτιμη Ἑλληνίδα ὑπήκοος (1995) καὶ πρέσβης τοῦ Ἑλληνισμοῦ (2000):
  
  Ἀγαπητὲ κύριε, ἐπιθυμῶ σφόδρα τὴν διατήρηση τῶν τόνων... συνέχεια
• ✝Peter Fraser, Ἐπίτιμος Λέκτωρ τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Ὀξφόρδης:
  
  Χάρηκα πολὺ ὅταν ἄκουσα γιὰ τὴν Κίνηση Πολιτῶν γιὰ τὴν ἐπαναφορὰ τοῦ πολυτονικοῦ συστήματος... συνέχεια
• Alain Segonds, ἑρευνητὴς στὸ CNRS, γενικὸς διευθυντὴς τῶν ἐκδόσεων Les Belles Lettres:
  
  Ἀγαπητὲ φίλε, ἄργησα πολὺ νὰ σᾶς ἀπαντήσω πάνω στὸ λεπτὸ αὐτὸ ζήτημα [τῶν τόνων], ὄχι ἐπειδὴ... συνέχεια
• Γρηγόρης Σηφάκης, Ὁμότιμος Καθηγ. Ἀρχ. Ἑλληνικῆς Φιλολογίας Πανεπ. Θεσσαλονίκης & Πανεπ. Νέας Ὑόρκης:
  
  Γιατί ἐμμένω στὸ πολυτονικὸ σύστημα τονισμοῦ; Μιὰ σύντομη—ὅσο καὶ ἀκριβής—ἀπάντηση θὰ ἦταν:... συνέχεια
• Ζυράννα Ζατέλη, Συγγραφέας:
  
  Χρησιμοποιῶ τόνους καὶ πνεύματα στὴ γραφή μου γιατὶ, πρὶν ἀπ᾿ ὅλα, μοῦ ἀρέσουν καὶ τ᾿ ἀγαπῶ·... συνέχεια
• Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης, Συγγραφέας:
  
  Θυμᾶμαι βρισκόμουν μέσα στὴν πισίνα, στὸ πλαίσιο τῆς ἑβδομαδιαίας ὑδροθεραπείας μου, ὅταν... συνέχεια
• Γιῶργος Μπρουνιᾶς, Συγγραφέας:
  
  Θὰ ἔλεγα τώρα ποὺ μοῦ ζητιέται γιατὶ πρὶν τὸ θεωροῦσα δεδομένο δίχως πολλὲς πολλὲς ἐξηγήσεις... συνέχεια
• Carlos Steel, Καθηγητὴς ἀρχαίας ἑλληνικῆς φιλοσοφίας στὸ Πανεπιστήμιο τοῦ Leuven (Βέλγιο):
  
  Εἶμαι ἑρευνητὴς στὸ τομέα τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς φιλοσοφίας καὶ ἐπιμελητὴς ἀρχαίων κειμένων... συνέχεια
• Concetta Luna, Ἑρευνήτρια στὴ Scuola Normale Superiore, Pisa (Ἰταλία):
  
  Ὅπως ἑκατομμύρια ἄλλοι νέοι Ἰταλοὶ ποὺ πέρασαν ἀπὸ τὸ Κλασσικὸ Λύκειο, ἔμαθα ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ... συνέχεια
• Philippe Brunet, Καθηγητὴς ἀρχαίας ἑλληνικῆς φιλολογίας στὸ πανεπιστήμιο τῆς Rouen (Γαλλία):
  
  Ἡ ἀπόφαση τῆς μετάβασης ἀπὸ τὸ πολυτονικὸ στὸ μονοτονικὸ σύστημα ἀνήκει στοὺς Ἕλληνες καὶ δὲν μπορῶ νὰ ἐπέμβω στὴν ἐπιλογή τους· μπορῶ ὅμως... συνέχεια
• François Patte, Μαθηματικὸς - Σανσκριτολόγος, καθηγητὴς στὸ Παρίσι 5:
  
  Πρὶν μερικὰ χρόνια ἄνοιξα μία ἑλληνικὴ ἐφημερίδα καὶ ἔμεινα ἔκπληκτος... συνέχεια
• Vernon E. Kooy συνταξιοῦχος Καθηγητὴς φιλοσοφίας καὶ σχεδιαστὴς γραμματοσειρῶν, Hastings, Nebraska, ΗΠΑ:
  
  Νομοθετῶντας τὸ μονοτονικὸ σύστημα ἡ ἑλληνικὴ γλώσσα πολὺ ἁπλὰ «ἀποβλακώθηκε»... συνέχεια
• Φειδίας Ν. Μπουρλᾶς, Πληροφορικός:
  
  Εἴκοσι τρία χρόνια μετά, ξαναβρῆκα τὸ χαμένο, ἀγαπημένο πολυτονικό μου!... συνέχεια
• Χρυσόστομος Παπασπύρου, Χημικὸς - Γλωσσολόγος, ἐκπαιδευτικὸς στὸ Εἰδικὸ Ἑνιαῖο Λύκειο Κωφῶν & Βαρηκόων Ἁγίας Παρασκευῆς:
  
  Εἶμαι ἀνήκοος. Ὅταν ἤμουν τριῶν χρονῶν περίπου, ἔχασα ὁριστικὰ τὴν ἀκοή μου. Ἔκτοτε δὲν θυμᾶμαι πλέον... συνέχεια
• Νῖκος Δημητριάδης, Φιλόλογος:
  
  Σκοπὸς τοῦ Ὀργανισμοῦ γιὰ τὴν Διεθνοποίηση τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσας εἶναι νὰ διαδώσει... συνέχεια
• Δημήτριος Φιλίππου, Μηχανικός:
  
  Πρῶτα-πρῶτα θὰ πρέπει νὰ πῶ πὼς δὲν εἶμαι ἀπὸ τοὺς ὑπέρμαχους τοῦ πολυτονικοῦ, ἀλλὰ... συνέχεια
• Νικόλαος Βεντούρας, Πληροφορικός:
  
  Τὰ ἐπιχειρήματα τόσο τῶν (ἐπονομαζόμενων) προοδευτικῶν ὅσο καὶ τῆς (ἐπονομαζόμενης) δεξιᾶς ἐκκινοῦν ὅλα... συνέχεια
• Γιάννης Γκέκας, Ἰδιωτικὸς ὑπάλληλος:
  
  Γεννήθηκα μετὰ τὴν καθιέρωση τοῦ μονοτονικοῦ συστήματος καὶ ἔτσι διδάχτηκα τὸ πολυτονικὸ... συνέχεια
• Ἀνδρέας Σταλίδης, Μαθηματικὸς - Ἀναλυτής:
  
  Δὲν θὰ ἀσχοληθῶ μὲ τοὺς λόγους ἐπαναφορᾶς τοῦ πολυτονικοῦ. Ὑπάρχουν ἐμπεριστατωμένες ἀναλύσεις ἀπὸ ἀξιόλογους ἀνθρώπους... συνέχεια
• Γιῶργος Βαλσάμης, Διευθυντὴς τοῦ ellopos.net:
  
  Ὁ πλοῦτος τῆς γλωσσικῆς μας παράδοσης δὲν σημαίνει μόνο περισσότερες λέξεις, ἀλλὰ... συνέχεια
• Κατερίνα Σωκρατίδου, Ὑπάλληλος σὲ ναυτιλιακὴ ἑταιρεία:
  
  Ἡ ἐφαρμογὴ τοῦ μονοτονικοῦ μέ βρῆκε μαθήτρια Γυμνασίου ποὺ σημαίνει ὅτι εἶχα ἤδη διδαχθεῖ τὸ πολυτονικὸ σύστημα γιὰ 7 χρόνια. Στὴν ἀρχὴ... συνέχεια
• Νῖκος Θεοδώρου, Μαθηματικός:
  
  Μὲ τὸ πολυτονικὸ σύστημα ἦρθα σὲ ἐπαφὴ ἀρκετὰ μικρός, στὰ χρόνια τοῦ Δημοτικοῦ, ὅταν ἡ μητέρα μου, ἐράστρια τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας, ἐπέμενε νὰ διαβάζω παιδικὰ βιβλία γραμμένα σὲ διάφορες (πολυτονικὲς) ἀπόψεις περὶ νέας ἑλληνικῆς. Τότε (στὸ δεύτερο ἥμισυ τῆς δεκαετίας τοῦ ᾿80) τὸ ὅλο θέμα μὲ ξένιζε, καθὼς στὸ σχολεῖο διδασκόμασταν τὴ βαριὰ δημοτικὴ καὶ τὴν ἀντίστοιχη προπαγάνδα ἐπὶ τοῦ θέματος.

  Ὅταν στὴν Α΄ Λυκείου (1994) διδάχθηκα γιὰ πρώτη φορὰ ἀρχαῖα ἑλληνικά, εἶδα ὅτι τὰ μακρὰ καὶ τὰ βραχέα φωνήεντα, οἱ τόνοι καὶ τὰ πνεύματα, ἡ δοτικὴ πτώση καὶ τὰ ἀρχαιόκλιτα οὐσιαστικὰ καὶ ἐπίθετα ἀποτελοῦσαν ἕνα ἐνιαῖο σύστημα, ποὺ συγκροτοῦσε τὴ γραμματικὴ ὄχι μόνο τῶν ἀρχαιοτέρων μορφῶν, ἀλλὰ καὶ τῆς σύγχρονης μορφῆς τῆς γλώσσας. Ὁ γραπτός μας λόγος, «κλειδωμένος» μέσα στὸ σύστημα τῆς ἐπίσημης γραμματικῆς τῆς «δημοτικῆς» τοῦ Ο.Ε.Δ.Β., χρησιμοποιοῦσε συχνὰ σχήματα καὶ τύπους τῆς «καθαρεύουσας», ὥστε τελικὰ νὰ ἀποτελεῖ ἕνα ἐνιαῖο σύνολο, μιὰ κοινὴ σύγχρονη μορφὴ τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας.

  Κατέληξα στὸ συμπέρασμα ὅτι ὁ σωστότερος τρόπος νὰ γράψει κάποιος/α σωστὰ νέα ἑλληνικὰ εἶναι νὰ ἐρευνήσει ὅλους τοὺς τύπους καὶ τὰ κατὰ καιροὺς προταθέντα συστήματα, καὶ νὰ κατασκευάσει τὸ δικό του/της, αὐτὸ μὲ τὸ ὁποῖο θὰ νιώθει ὄμορφα καὶ ὁλοκληρωμένα.

  Τὸ δικό μου τέτοιο σύστημα περιλαμβάνει τοὺς τόνους καὶ τὰ πνεύματα, σὲ μορφὴ λίγο πιὸ συνεπῆ πρὸς τὴν ἱστορικότητα τῆς γλώσσας ἀπὸ τὸ ἀντίστοιχο τοῦ Τριανταφυλλίδη (πού, παρ᾿ ὅλ᾿ αὐτὰ εἶναι πολὺ καλὸ γιὰ ὅσους/ες ἀσχολοῦνται γιὰ πρώτη φορὰ μὲ τὸ πολυτονικό).

  Γιὰ ἐμένα, ἡ χρήση ἑνὸς προσωπικοῦ γλωσσικοῦ συστήματος, θεσπισμένου ἐν ἁρμονίᾳ πρὸς τὴν πραγματικότητα ἀλλὰ μὴ περιορισμένο ἀπὸ τὴν κρατικὴ γραμματική, ἀποτελεῖ ἄσκηση τοῦ πρωτογενοῦς δικαιώματος τῆς ἐλευθερίας ἐκφράσεως ποὺ (πρέπει νὰ) ἔχει κάθε πολίτης καὶ κάθε πολίτιδα μιᾶς ἐλεύθερης καὶ δημοκρατικῆς κοινωνίας. Ὁ νόμος δὲν μπορεῖ νὰ περιορίζει τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο γράφουμε σὲ συγκεκριμένα ὀρθογραφικὰ καὶ γραμματικὰ σχήματα, γιὰ κανένα λόγο· καὶ σίγουρα ὄχι γιὰ τοὺς γελοίους λόγους ποὺ χρησιμοποιοῦνται συνήθως. Δυστυχῶς, τόσο ὁ νόμος ἐπιβολῆς τοῦ μονοτονικοῦ (1228/1982) ὅσο καὶ οἱ προγενέστεροι (περὶ δημοτικῆς) καὶ οἱ μεταγενέστεροι (περὶ ἁπλοποιήσεως τῆς ἱστορικῆς ὀρθογραφίας) παραβιάζουν ἀκριβῶς τὴν παραπάνω ἀρχή, καὶ γι᾿ αὐτὸ εἶναι κατ᾿ ἐμὲ κατακριτέοι.

  Βέβαια, γιὰ νὰ ποῦμε καὶ τοῦ στραβοῦ (καὶ τῆς στραβῆς) τὸ δίκαιο, αὐτοὶ οἱ νόμοι δὲν ἀναφέρονται στὸ πῶς γράφουμε στὰ προσωπικά μας κείμενα· ἀναφέρονται στὸ σύστημα μὲ τὸ ὁποῖο ἐπικοινωνοῦν μὲ τοὺς/τὶς πολῖτες/ίτισσες καὶ μεταξύ τους οἱ δημόσιες ὑπηρεσίες (διοίκηση) καὶ στὸ σύστημα ποὺ διδάσκεται στὰ ἐκπαιδευτικὰ ἱδρύματα (ἐκπαίδευση). Πέραν ὅμως τοῦ γεγονότος ὅτι ἡ ἐκπαίδευση γίνεται ἔτσι μονομερὴς καὶ στρατευμένη, στὴν πράξη οἱ νόμοι θεμελιώνουν ἕνα «ἐπίσημο» γλωσσικὸ σύστημα, τὸ ὁποῖο, ὅσοι καὶ ὅσες δὲν πολυασχολοῦνται μὲ τὸ θέμα ὀνομάζουν «καθιερωμένο» καὶ «σωστό» (!) καὶ ὄχι μόνο τὸ ἀκολουθοῦν ἄκριτα, ἀλλὰ κατακρίνουν ὅσους καὶ ὅσες προτιμοῦν κάτι διαφορετικό. Ἔτσι, στὴν πράξη, ἡ ἰσχὺς τῶν νόμων μεταφέρεται καὶ στὴν καθημερινὴ ζωή.

  Ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πέρα, δὲν ὑπάρχει λόγος πλέον νὰ μὴν χρησιμοποιεῖται τὸ πολυτονικὸ σύστημα, ἀπὸ ὅποιους/ες θέλουν. Οἱ ὑπολογιστὲς τὸ ὑποστηρίζουν ἐγγενῶς (τὰ λειτουργικὰ συστήματα, τὰ διάφορα προγράμματα καὶ οἱ διαδικτυακὲς ὑπηρεσίες χρησιμοποιοῦν, κατὰ το μᾶλλον ἢ ἦτον, Unicode) καὶ γραμματοσειρὲς ὑπάρχουν διαθέσιμες πολλές, τόσο ἐλεύθερες ὅσο καὶ ἐμπορικές. Ὅσο γιὰ τὴν ἐκμάθησή του, δὲν εἶναι καθόλου δύσκολη· ὅποιος/α θέλει νὰ τὸ μάθει, κάθεται καὶ τὸ μαθαίνει· ὅποιος/α δὲν θέλει, γράφει μονοτονικῶς. Ὅμως δὲν μπορεῖ νὰ ἐπιβάλλει τὶς ἐπιλογές του/της στοὺς/στὶς ἄλλους/ες.

• Ἰακὼβ Δ. Ἀδάμης (Jacob J. Adams), Μαθητὴς λυκείου στὶς Η.Π.Α.:
  
  Ὁ κόσμος μας εἶναι κόσμος πολλαπλῶν ἐπιλογῶν. Ἐπιλέγουμε τί θὰ φᾶμε καὶ τί θὰ φορέσουμε. Ἐπιλέγουμε τὰ ἐπαγγέλματά μας καὶ τὰ χόμπυ μας.... συνέχεια
• Χατζηνικολάου Δημήτριος, Καθηγητὴς ἀγγλικῆς:
  
  Γιατί δὲν ἐγκρίνω τὴν μονότονο καὶ ἀπνευμάτιστο γραφή.... συνέχεια
• Αὐγουστῖνος Τσιριμῶκος, Δημοσιογράφος:
  
  Ἀνήκω στὴ γενιὰ ποὺ διδάχτηκε τὸ πολυτονικό σὲ ὅλες τὶς βαθμῖδες τῆς ἐκπαίδευσης, ἀφοῦ καὶ τὰ φοιτητικά μου χρόνια... συνέχεια
• Νικόλαος Παπαδόπουλος, Καθηγητὴς Φυσικῆς Ἀγωγῆς:
  
  Ὁδεύω αἰσίως πρὸς τὴν πέμπτη δεκαετία τῆς ζωῆς μου. Εἶμαι καθηγητὴς φυσικῆς ἀγωγῆς.... συνέχεια
• Ἀρχιμήδης Ἀναγνώστου, Ἰατρὸς-εἰδικευόμενος Μικροβιολόγος:
  
  Ἐμένα τὸ μονοτονικὸ μὲ βρῆκε στὴν τρίτη γυμνασίου ἀλλὰ ποτὲ δὲν τὸ συμπάθησα. Νὰ πῶ τὴν ἁμαρτία μου,... συνέχεια
• Ἰωάννης Βαμβακᾶς, Φυσικὸς στὸ Ἑλληνικὸ Κέντρο Θαλασσίων Ἑρευνῶν:
  
  Μεταξὺ 1975 καὶ 1977 ὁ καθηγητὴς Χρῆστος Γιανναρᾶς ἐπιφυλλογραφοῦσε στὴν Ἀθηναϊκὴ ἐφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ». Σ᾿ ἕνα του ἄρθρο,... συνέχεια
• Δημήτρης Σ. Ταμπάογλου, Ἠλεκτρονικὸς Μηχανικός:
  
  Τὸ μονοτονικὸ ὅπως εἶναι γνωστὸ πέρασε στὴν Ἱστορία τῆς Γραφῆς τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσας μὲ ἐμβόλιμο νομοσχέδιο, νύχτα... συνέχεια
• Μαρία Κονταρίνη, Συνταξιοῦχος Ἰδιωτικὴ Ὑπάλληλος:
  
  Ὁ ἱστοχῶρος σας μὲ εὐχαρίστησε ἰδιαίτερα. Βέβαια ὑπάρχουν κάποιοι καθηγητὲς, συγγραφεῖς ποὺ ὑποστηρίζουν σθεναρὰ τὸ πολυτονικό. Εἶναι ἐνθαρρυντικὸ ἀλλὰ... συνέχεια
• Δημήτρης Ἀρμάος, Καθηγητὴς φιλόλογος, ἐπιμελητής, ποιητής, δοκιμιογράφος:
  
  Δὲν ἔχω κάτι νὰ προσθέσω σὲ ὅσα ἔχουν γραφτεῖ ὑπὲρ τοῦ πολυτονικοῦ καὶ ἔχετε συγκεντρώσει στὸν ἱστοχῶρο σας. Ὅσο γιὰ τὶς ἐμπειρίες μου, δὲν ὑπῆρξαν τραυματικές:... συνέχεια
• Γιάννης Φλυτζάνης, Φοιτητὴς Νομικῆς:
  
  Ὅταν πῆγα σχολεῖο ἕνα μέρος τῆς ἱστορικῆς ὀρθογραφίας τῆς ἐλλληνικῆς γλώσσας (ἤγουν τὸ πολυτονικὸ) εἶχε πλέον παύσει νὰ διδάσκεται. Ἡ ἀγάπη μου ὅμως γιὰ τὰ ἀρχαία ἑλληνικὰ... συνέχεια
• Ἀθηνᾶ Ἀντωνιάδου, Πτυχιοῦχος στὴν Συντήρηση Ἀρχαιοτήτων:
  
  Πρὶν ἀπὸ δώδεκα χρόνια, καὶ ἐνῷ ὁ μεγάλος μου υἱὸς ξεκινοῦσε τὸ νηπιαγωγεῖο, μὲ τρόμο ἀνακάλυψα πὼς παρουσιάζει μαθησιακὲς δυσκολίες, δυσλεξία.... συνέχεια