Ἀπόψεις - Μαρτυρίες

Ἄνοιγμα ὅλων τῶν κειμένων

• Jacqueline de Romilly, Καθηγήτρια στὴν Σορβόννη (1957), πρώτη γυναίκα καθηγήτρια στὸ Collège de France (1973), Ἀκαδημαϊκός (1988), ἐπίτιμη Ἑλληνίδα ὑπήκοος (1995) καὶ πρέσβης τοῦ Ἑλληνισμοῦ (2000):
  
  Ἀγαπητὲ κύριε, ἐπιθυμῶ σφόδρα τὴν διατήρηση τῶν τόνων... συνέχεια
• ✝Peter Fraser, Ἐπίτιμος Λέκτωρ τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Ὀξφόρδης:
  
  Χάρηκα πολὺ ὅταν ἄκουσα γιὰ τὴν Κίνηση Πολιτῶν γιὰ τὴν ἐπαναφορὰ τοῦ πολυτονικοῦ συστήματος... συνέχεια
• Alain Segonds, ἑρευνητὴς στὸ CNRS, γενικὸς διευθυντὴς τῶν ἐκδόσεων Les Belles Lettres:
  
  Ἀγαπητὲ φίλε, ἄργησα πολὺ νὰ σᾶς ἀπαντήσω πάνω στὸ λεπτὸ αὐτὸ ζήτημα [τῶν τόνων], ὄχι ἐπειδὴ... συνέχεια
• Γρηγόρης Σηφάκης, Ὁμότιμος Καθηγ. Ἀρχ. Ἑλληνικῆς Φιλολογίας Πανεπ. Θεσσαλονίκης & Πανεπ. Νέας Ὑόρκης:
  
  Γιατί ἐμμένω στὸ πολυτονικὸ σύστημα τονισμοῦ; Μιὰ σύντομη—ὅσο καὶ ἀκριβής—ἀπάντηση θὰ ἦταν:... συνέχεια
• Ζυράννα Ζατέλη, Συγγραφέας:
  
  Χρησιμοποιῶ τόνους καὶ πνεύματα στὴ γραφή μου γιατὶ, πρὶν ἀπ᾿ ὅλα, μοῦ ἀρέσουν καὶ τ᾿ ἀγαπῶ·... συνέχεια
• Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης, Συγγραφέας:
  
  Θυμᾶμαι βρισκόμουν μέσα στὴν πισίνα, στὸ πλαίσιο τῆς ἑβδομαδιαίας ὑδροθεραπείας μου, ὅταν... συνέχεια
• Γιῶργος Μπρουνιᾶς, Συγγραφέας:
  
  Θὰ ἔλεγα τώρα ποὺ μοῦ ζητιέται γιατὶ πρὶν τὸ θεωροῦσα δεδομένο δίχως πολλὲς πολλὲς ἐξηγήσεις... συνέχεια
• Carlos Steel, Καθηγητὴς ἀρχαίας ἑλληνικῆς φιλοσοφίας στὸ Πανεπιστήμιο τοῦ Leuven (Βέλγιο):
  
  Εἶμαι ἑρευνητὴς στὸ τομέα τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς φιλοσοφίας καὶ ἐπιμελητὴς ἀρχαίων κειμένων... συνέχεια
• Concetta Luna, Ἑρευνήτρια στὴ Scuola Normale Superiore, Pisa (Ἰταλία):
  
  Ὅπως ἑκατομμύρια ἄλλοι νέοι Ἰταλοὶ ποὺ πέρασαν ἀπὸ τὸ Κλασσικὸ Λύκειο, ἔμαθα ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ σὲ ἠλικία 14-19 ἐτῶν. Ὅταν ἀπεφοίτησα, συνέχισα τὶς σπουδὲς τῶν ἀρχαίων Ἑλληνικῶν στὸ Πανεπιστήμιο καὶ στὴ Scuola Normale Superiore τῆς Πίζας. Σήμερα ἀσχολοῦμαι μὲ τὴν ἐπιμέλεια ἑλληνικῶν κειμένων τῆς ὕστερης ἀρχαιότητας (4ος-6ος αἰώνας μ.Χ.).

  Μέσα ἀπὸ αὐτὰ τὰ κείμενα μπόρεσα νὰ διαπιστώσω τὸ ἀληθὲς αὐτοῦ ποὺ μοῦ εἶχαν μάθει στὸ Λύκειο: ὅτι ὁ ἑλληνικὸς πολιτισμὸς εἶναι ἡ ρίζα, ἡ πηγὴ καὶ ἡ ἀφετηρία ὅλου τοῦ δυτικοῦ πολιτισμοῦ. Ἕνας πολιτισμὸς ὅμως εἶναι κατ᾿ οὐσίαν ἡ γλώσσα μέσῳ τῆς ὁποίας ἐκφράζεται. Ὁ ἑλληνικὸς πολιτισμὸς εἶναι τὰ ἀρχαῖα Ἑλληνικά. Μία γλώσσα εἶναι ἀναπόσπαστη ἀπὸ τὸ σύστημα γραφῆς της. Ἡ γραφὴ δὲν εἶναι ἕνα ἐξωτερικὸ περίβλημα ποὺ μποροῦμε νὰ τὸ ἀλλάξουμε ἢ νὰ τὸ ἀλλοιώσουμε αὐθαίρετα, ἀκόμα κι ἂν μπορεῖ ἀπὸ μόνη της νὰ ἐξελιχθεῖ, νὰ μεταβληθεῖ, νὰ ἐμπλουτισθεῖ μὲ νέα στοιχεῖα. Τὸ ἑλληνικὸ σύστημα γραφῆς ποὺ περιέχει τρεῖς διαφορετικοὺς τόνους καὶ δύο πνεύματα καθρεπτίζει μέσῳ αὐτῆς τῆς πολυπλοκότητάς του τὴν γλωσσολογικὴ δομή, φανερώνει τὴν ἐτυμολογία, ὑπενθυμίζει τὸν μελωδικὸ τονισμὸ ποὺ οἱ περισσότερες εὐρωπαϊκὲς γλῶσσες ἔχουν χάσει. Τὸ νὰ ἀπαρνεῖσαι ἕνα τέτοιο σύστημα σημαίνει νὰ ἀπαρνεῖσαι τὸν πλοῦτο, τὸ μεγαλεῖο τῆς γλώσσας. Τὸ νὰ ἀπαρνεῖσαι ἕνα τέτοιο σύστημα μέσῳ μίας μεταρρύθμισης —ποὺ εἶναι μία πράξη ἰσχύος— εἶναι βιασμὸς καὶ ἐκφυλισμὸς τῆς γλώσσας. Ἀλλὰ τὸ χειρότερο δὲν εἶναι αὐτό. Τὸ χειρότερο εἶναι τὸ ὅτι κόπηκαν ἔτσι οἱ οὐσιαστικοὶ καὶ φυσικοὶ δεσμοὶ ποὺ συνδέουν τὰ νέα Ἑλληνικὰ μὲ τὰ ἀρχαῖα, μὲ ἀποτέλεσμα τὰ νέα Ἑλληνικὰ νὰ γίνουν μία γλώσσα μειόνοτητας, ἀπομονωμένη, περιθωριακή, ἕνα εἶδος διαλέκτου. Ὅπως καὶ τὰ Ἰταλικὰ δὲν μποροῦν νὰ ζήσουν ἂν δὲν κρατήσουν δυναμικὰ τοὺς δεσμούς τους μὲ τὰ Λατινικά, ἔτσι καὶ τὰ νέα Ἑλληνικὰ εἶναι καταδικασμένα νὰ ἀφανισθοῦν ἂν ξεχάσουν τὶς ρίζες τους. Ὅσο ἀπομακρύνονται καὶ διαφοροποιοῦνται ἀπὸ τὰ ἀρχαῖα, τόσο τὰ νέα πτωχαίνουν καὶ πέφτουν ἀπὸ τὸ ἐπίπεδο γλώσσας πολιτισμοῦ καὶ κουλτούρας στὸ ἐπίπεδο γλώσσας ἐπικοινωνίας μίας περιορισμένης κοινότητας.

  Δὲν πρέπει ποτὲ νὰ ξεχνᾶμε ἕνα σημαντικότατο γεγονὸς στὴν ἱστορία τῆς Εὐρώπης: ἂν ἡ Δύση μπόρεσε νὰ ἔρθει σὲ ἐπαφὴ μὲ ὅλα τὰ ἔργα τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ, αὐτὸ ὀφείλεται κατὰ μεγάλο μέρος στοὺς ἐξόριστους Ἕλληνες διανοούμενους ποὺ μετὰ τὴν ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀπὸ τοὺς Τούρκους τὸ 1453 μετανάστευσαν στὴ δυτικὴ Εὐρώπη. Ἕνα μεγάλο μέρος τῶν ἐξορίστων αὐτῶν ποὺ ἦσαν ὑποχρεωμένοι νὰ ἐγκαταλείψουν τὴ πατρίδα τους ἦσαν διανοούμενοι καὶ καλλιγράφοι ποὺ ἔμαθαν στοὺς δυτικοὺς διανοουμένους νὰ διαβάζουν καὶ νὰ ἀντιγράφουν τὰ μεγάλα ἔργα τῆς ἑλληνικῆς λογοτεχνίας καὶ φιλοσοφίας. Εἶναι χάρη σὲ αὐτοὺς ποὺ ἡ δυτικὴ Εὐρώπη μπόρεσε νὰ ξαναβρεῖ, νὰ ἀντιγράψει, νὰ διαβάσει, νὰ τυπώσει, νὰ διανέμει ὅλη αὐτὴ τὴ πολιτιστικὴ κληρονομιὰ χωρὶς τὴν ὁποία ὁ εὐρωπαϊκὸς πολιτισμὸς πολὺ ἁπλὰ δὲν θὰ ὑπῆρχε. Αὐτὴ ἡ μετάδοση γνώσης ἦταν ἐφικτὴ γιατὶ τὸ σύστημα γραφῆς ἦταν ἑνιαῖο, γιατὶ οἱ ἀντιγραφεῖς τοῦ 15ου καὶ τοῦ 16ου αἰώνα χρησιμοποιοῦσαν τὴν ἴδια γραφὴ μὲ αὐτοὺς τῆς πρώτης βυζαντινῆς Ἀναγέννησης. Εἶναι ἀδύνατο νὰ ἀντιγράψει κανεὶς μία γραφὴ ποὺ δὲν γνωρίζει. Νὰ σπάσει κανεὶς τὴν συνέχεια αὐτῆς τῆς γραφικῆς παράδοσης σημαίνει νὰ ξεχάσει ὅτι χάρη σ᾿ αὐτὴν οἱ Ἕλληνες μπόρεσαν νὰ διαφυλάξουν καὶ νὰ μεταδώσουν τὴν πολιτιστική τους κληρονομιά.

  Καὶ γι᾿ αὐτὸ τὸ λόγο τὸ πρόβλημα τοῦ πολυτονικοῦ εἶναι πολὺ παραπάνω ἀπὸ ἕνα πρόβλημα ἑλληνικῆς ἐσωτερικῆς πολιτικῆς καὶ ἀφορᾶ ὅλους αὐτοὺς ποὺ ξέρουν ὅτι χωρὶς τὴν ἑλληνικὴ γλώσσα στὴν κλασσικὴ μορφή της, καμία κουλτούρα, κανένας πολιτισμός, καμία πραγματοποίηση τοῦ πνεύματος δὲν εἶναι δυνατὴ στὴν Εὐρώπη. (Μτφρ ἀπὸ τὰ γαλλικά: ΓΧ)

• Philippe Brunet, Καθηγητὴς ἀρχαίας ἑλληνικῆς φιλολογίας στὸ πανεπιστήμιο τῆς Rouen (Γαλλία):
  
  Ἡ ἀπόφαση τῆς μετάβασης ἀπὸ τὸ πολυτονικὸ στὸ μονοτονικὸ σύστημα ἀνήκει στοὺς Ἕλληνες καὶ δὲν μπορῶ νὰ ἐπέμβω στὴν ἐπιλογή τους· μπορῶ ὅμως... συνέχεια
• François Patte, Μαθηματικὸς - Σανσκριτολόγος, καθηγητὴς στὸ Παρίσι 5:
  
  Πρὶν μερικὰ χρόνια ἄνοιξα μία ἑλληνικὴ ἐφημερίδα καὶ ἔμεινα ἔκπληκτος... συνέχεια
• Vernon E. Kooy συνταξιοῦχος Καθηγητὴς φιλοσοφίας καὶ σχεδιαστὴς γραμματοσειρῶν, Hastings, Nebraska, ΗΠΑ:
  
  Νομοθετῶντας τὸ μονοτονικὸ σύστημα ἡ ἑλληνικὴ γλώσσα πολὺ ἁπλὰ «ἀποβλακώθηκε»... συνέχεια
• Φειδίας Ν. Μπουρλᾶς, Πληροφορικός:
  
  Εἴκοσι τρία χρόνια μετά, ξαναβρῆκα τὸ χαμένο, ἀγαπημένο πολυτονικό μου!... συνέχεια
• Χρυσόστομος Παπασπύρου, Χημικὸς - Γλωσσολόγος, ἐκπαιδευτικὸς στὸ Εἰδικὸ Ἑνιαῖο Λύκειο Κωφῶν & Βαρηκόων Ἁγίας Παρασκευῆς:
  
  Εἶμαι ἀνήκοος. Ὅταν ἤμουν τριῶν χρονῶν περίπου, ἔχασα ὁριστικὰ τὴν ἀκοή μου. Ἔκτοτε δὲν θυμᾶμαι πλέον... συνέχεια
• Νῖκος Δημητριάδης, Φιλόλογος:
  
  Σκοπὸς τοῦ Ὀργανισμοῦ γιὰ τὴν Διεθνοποίηση τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσας εἶναι νὰ διαδώσει... συνέχεια
• Δημήτριος Φιλίππου, Μηχανικός:
  
  Πρῶτα-πρῶτα θὰ πρέπει νὰ πῶ πὼς δὲν εἶμαι ἀπὸ τοὺς ὑπέρμαχους τοῦ πολυτονικοῦ, ἀλλὰ... συνέχεια
• Νικόλαος Βεντούρας, Πληροφορικός:
  
  Τὰ ἐπιχειρήματα τόσο τῶν (ἐπονομαζόμενων) προοδευτικῶν ὅσο καὶ τῆς (ἐπονομαζόμενης) δεξιᾶς ἐκκινοῦν ὅλα... συνέχεια
• Γιάννης Γκέκας, Ἰδιωτικὸς ὑπάλληλος:
  
  Γεννήθηκα μετὰ τὴν καθιέρωση τοῦ μονοτονικοῦ συστήματος καὶ ἔτσι διδάχτηκα τὸ πολυτονικὸ... συνέχεια
• Ἀνδρέας Σταλίδης, Μαθηματικὸς - Ἀναλυτής:
  
  Δὲν θὰ ἀσχοληθῶ μὲ τοὺς λόγους ἐπαναφορᾶς τοῦ πολυτονικοῦ. Ὑπάρχουν ἐμπεριστατωμένες ἀναλύσεις ἀπὸ ἀξιόλογους ἀνθρώπους... συνέχεια
• Γιῶργος Βαλσάμης, Διευθυντὴς τοῦ ellopos.net:
  
  Ὁ πλοῦτος τῆς γλωσσικῆς μας παράδοσης δὲν σημαίνει μόνο περισσότερες λέξεις, ἀλλὰ... συνέχεια
• Κατερίνα Σωκρατίδου, Ὑπάλληλος σὲ ναυτιλιακὴ ἑταιρεία:
  
  Ἡ ἐφαρμογὴ τοῦ μονοτονικοῦ μέ βρῆκε μαθήτρια Γυμνασίου ποὺ σημαίνει ὅτι εἶχα ἤδη διδαχθεῖ τὸ πολυτονικὸ σύστημα γιὰ 7 χρόνια. Στὴν ἀρχὴ... συνέχεια
• Νῖκος Θεοδώρου, Μαθηματικός:
  
  Μὲ τὸ πολυτονικὸ σύστημα ἦρθα σὲ ἐπαφὴ ἀρκετὰ μικρός, στὰ χρόνια τοῦ Δημοτικοῦ, ὅταν ἡ μητέρα μου,... συνέχεια
• Ἰακὼβ Δ. Ἀδάμης (Jacob J. Adams), Μαθητὴς λυκείου στὶς Η.Π.Α.:
  
  Ὁ κόσμος μας εἶναι κόσμος πολλαπλῶν ἐπιλογῶν. Ἐπιλέγουμε τί θὰ φᾶμε καὶ τί θὰ φορέσουμε. Ἐπιλέγουμε τὰ ἐπαγγέλματά μας καὶ τὰ χόμπυ μας.... συνέχεια
• Χατζηνικολάου Δημήτριος, Καθηγητὴς ἀγγλικῆς:
  
  Γιατί δὲν ἐγκρίνω τὴν μονότονο καὶ ἀπνευμάτιστο γραφή.... συνέχεια
• Αὐγουστῖνος Τσιριμῶκος, Δημοσιογράφος:
  
  Ἀνήκω στὴ γενιὰ ποὺ διδάχτηκε τὸ πολυτονικό σὲ ὅλες τὶς βαθμῖδες τῆς ἐκπαίδευσης, ἀφοῦ καὶ τὰ φοιτητικά μου χρόνια... συνέχεια
• Νικόλαος Παπαδόπουλος, Καθηγητὴς Φυσικῆς Ἀγωγῆς:
  
  Ὁδεύω αἰσίως πρὸς τὴν πέμπτη δεκαετία τῆς ζωῆς μου. Εἶμαι καθηγητὴς φυσικῆς ἀγωγῆς.... συνέχεια
• Ἀρχιμήδης Ἀναγνώστου, Ἰατρὸς-εἰδικευόμενος Μικροβιολόγος:
  
  Ἐμένα τὸ μονοτονικὸ μὲ βρῆκε στὴν τρίτη γυμνασίου ἀλλὰ ποτὲ δὲν τὸ συμπάθησα. Νὰ πῶ τὴν ἁμαρτία μου,... συνέχεια
• Ἰωάννης Βαμβακᾶς, Φυσικὸς στὸ Ἑλληνικὸ Κέντρο Θαλασσίων Ἑρευνῶν:
  
  Μεταξὺ 1975 καὶ 1977 ὁ καθηγητὴς Χρῆστος Γιανναρᾶς ἐπιφυλλογραφοῦσε στὴν Ἀθηναϊκὴ ἐφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ». Σ᾿ ἕνα του ἄρθρο,... συνέχεια
• Δημήτρης Σ. Ταμπάογλου, Ἠλεκτρονικὸς Μηχανικός:
  
  Τὸ μονοτονικὸ ὅπως εἶναι γνωστὸ πέρασε στὴν Ἱστορία τῆς Γραφῆς τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσας μὲ ἐμβόλιμο νομοσχέδιο, νύχτα... συνέχεια
• Μαρία Κονταρίνη, Συνταξιοῦχος Ἰδιωτικὴ Ὑπάλληλος:
  
  Ὁ ἱστοχῶρος σας μὲ εὐχαρίστησε ἰδιαίτερα. Βέβαια ὑπάρχουν κάποιοι καθηγητὲς, συγγραφεῖς ποὺ ὑποστηρίζουν σθεναρὰ τὸ πολυτονικό. Εἶναι ἐνθαρρυντικὸ ἀλλὰ... συνέχεια
• Δημήτρης Ἀρμάος, Καθηγητὴς φιλόλογος, ἐπιμελητής, ποιητής, δοκιμιογράφος:
  
  Δὲν ἔχω κάτι νὰ προσθέσω σὲ ὅσα ἔχουν γραφτεῖ ὑπὲρ τοῦ πολυτονικοῦ καὶ ἔχετε συγκεντρώσει στὸν ἱστοχῶρο σας. Ὅσο γιὰ τὶς ἐμπειρίες μου, δὲν ὑπῆρξαν τραυματικές:... συνέχεια
• Γιάννης Φλυτζάνης, Φοιτητὴς Νομικῆς:
  
  Ὅταν πῆγα σχολεῖο ἕνα μέρος τῆς ἱστορικῆς ὀρθογραφίας τῆς ἐλλληνικῆς γλώσσας (ἤγουν τὸ πολυτονικὸ) εἶχε πλέον παύσει νὰ διδάσκεται. Ἡ ἀγάπη μου ὅμως γιὰ τὰ ἀρχαία ἑλληνικὰ... συνέχεια
• Ἀθηνᾶ Ἀντωνιάδου, Πτυχιοῦχος στὴν Συντήρηση Ἀρχαιοτήτων:
  
  Πρὶν ἀπὸ δώδεκα χρόνια, καὶ ἐνῷ ὁ μεγάλος μου υἱὸς ξεκινοῦσε τὸ νηπιαγωγεῖο, μὲ τρόμο ἀνακάλυψα πὼς παρουσιάζει μαθησιακὲς δυσκολίες, δυσλεξία.... συνέχεια