Ἑλληνικά   English  
Title
Ἐπιλογὴ γραμματοσειρᾶς:

(Οἱ γραμματοσειρὲς πρέπει νὰ εἶναι ἤδη ἐγκατεστημένες στὸ σύστημά σας γιὰ νὰ τὶς χρησιμοποιήσει ὁ ἱστοπλοηγός σας.)
Ἐπιλεγμένη γραμματοσειρά: Palatino Linotype
Τύπος ἱστοπλοηγοῦ: CCBot/2.0 (https://commoncrawl.org/faq/)

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Η ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ
ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΙΩΑΝΝΟΥ ΓΕΝΝΑΔΙΟΥ 14 (115 21)
ΕΙΔΙΚΗ ΣΥΝΟΔΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΟΣ

Συμπεράσματα - Προτάσεις

τῆς πραγματοποιηθείσης Ἡμερίδος ἐν Ἀθήναις τὴν 22αν μηνὸς Μαΐου 2006, ἀφιερωμένης εἰς τὸ θέμα τῆς νεοελληνικῆς γλώσσης καὶ εἰδικώτερον εἰς τὸν τονισμὸν αὐτῆς, μὲ κεντρικὸν θέμα: «Μονοτονικό: ἐμπειρία 24 ἐτῶν».

Ἡ Ἡμερὶς ἔλαβε χώραν εἰς τὴν Αἴθουσαν Λόγου τῆς Στοᾶς τοῦ Βιβλίου καὶ συμμετεῖχαν περὶ τοὺς 300 Συνέδρους, Ἐκπρόσωποι τοῦ Ὑπουργείου Ἐθνικῆς Παιδείας καὶ Θρησκευμάτων, Ἀκαδημαϊκοί, Καθηγηταὶ ἐκ τῶν Φιλοσοφικῶν Σχολῶν, Ἐκπαιδευτικοὶ ὅλων τῶν βαθμίδων, καθὼς καὶ Ἐκπρόσωποι ἐκ τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν καὶ τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων τοῦ Λεκανοπεδίου Ἀττικῆς.

Τὴν Ἡμερίδα ἐτίμησε μὲ τὴν οὐσιαστικὴν παρουσίαν Του ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ Πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Χριστόδουλος, ὅστις καὶ ἀπηύθυνε ἐμπνευσμένην εἰσαγωγικὴν ὁμιλίαν.

Διεπιστώθη, ὅτι αἱ ἐπὶ μέρους εἰσηγήσεις ἀνεπτύχθησαν ὑπὸ τῶν Εἰσηγητῶν εἰς ὑψηλὸν ἐπίπεδον, ὅπως καὶ αἱ ὑποβληθεῖσαι ἐρωτήσεις. Ὁ δὲ διεξαχθεὶς διάλογος διηύρυνε τὸν προβληματισμὸν καὶ τὴν εὐθύνην ὅλων ἡμῶν, ὅσον ἀφορᾶ εἰς τοὺς τρόπους καὶ τὰς λύσεις διὰ τὴν οὐσιαστικὴν ἀντιμετώπισιν τοῦ γλωσσικοῦ προβλήματος.

Ἐκ τοῦ διεξαχθέντος διαλόγου μεταξὺ τῶν συμμετασχόντων καὶ τῶν Εἰσηγητῶν ἐξήχθησαν τὰ ὡς κάτωθι συμπεράσματα καὶ προτάσεις:

1. Συμπεράσματα

  1. Ἡ ἀπόφασις διὰ τὴν κατάργησιν τοῦ πολυτονικοῦ καὶ καθιέρωσιν τοῦ μονοτονικοῦ, ἐλήφθη εἰς τὴν Βουλὴν τῶν Ἑλλήνων, αἰφνιδιαστικῶς, ὑπὸ μορφὴν τροπολογίας μὲ ἕνα ἄρθρον σὲ ἄσχετον Νόμον, τὸν Νόμον 1228 «περὶ ἐγγραφῆς μαθητῶν στὰ Λύκεια τῆς Γενικῆς καὶ Τεχνικῆς Ἐπαγγελματικῆς Ἐκπαιδεύσεως» ὁ ὁποῖος ἐψηφίσθη Νόμος μετὰ τὰ μεσάνυκτα τῆς 11.1.1982 ἀπὸ 30 ἢ κατ᾿ ἄλλους 20 Βουλευτάς, μόλις δηλαδὴ τὸ 10% τοῦ σώματος τῶν Βουλευτῶν, ἀναρμοδίων φυσικά, διότι οἱ μόνοι ἁρμόδιοι εἶναι προφανῶς ἡ Ἀκαδημία Ἀθηνῶν καὶ οἱ Καθηγηταὶ τῶν Φιλοσοφικῶν Σχολῶν τῶν Πανεπιστημίων τῆς Χώρας.
  2. Ἀπὸ τὴν ὡς ἄνω καθιέρωσιν τοῦ μονοτικοῦ, ὑπῆρξαν ἐλάχιστοι κανόνες. Ἡ ἐμπειρία τῶν ἐτῶν ἐκ τῆς χρήσεως τοῦ μονοτονικοῦ ἀπέδειξεν ὅτι:
    1. Τὰ λάθη τοῦ τονισμοῦ, ὄχι μόνον μεταξὺ τοῦ μαθητικοῦ πληθυσμοῦ, ἀλλὰ εἰς τὸν τύπον καὶ εἰς αὐτὰ ἀκόμη τὰ σχολικὰ βιβλία εἶναι περισσότερα ἀπ᾿ ὅ,τι μὲ τοὺς «ἀνελέητους» Κανόνες τονισμοῦ πρὶν 24 χρόνια.
    2. Μελέτη τοῦ Κέντρου Ἐκπαιδευτικῆς ἔρευνας σχετικῶς μὲ τὶς γλωσσικὲς ἐπιδόσεις τῶν μαθητῶν τῆς Α΄ Λυκείου κατέληξε μεταξὺ ἄλλων καὶ εἰς τὸ συμπέρασμα ὅτι εἰς τὰ γραπτὰ τῶν μαθητῶν ὑπάρχουν λάθη τονισμοῦ σὲ ποσοστὸ 71,69%.
  3. Αἱ Ἐκπαιδευτικαὶ ἀλλαγαὶ ποὺ ἐπεβλήθησαν κατὰ τὶς τελευταῖες τρεῖς δεκαετίες, κυρίως ἀπὸ τὸ 1976, ὑποβάθμισαν σημαντικὰ τὴν γνῶσιν τῆς συνέχειας τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης. Τοιουτοτρόπως αὐταὶ αἱ ἀλλαγαὶ καὶ κυρίως ἡ καθιέρωσις τοῦ μονοτονικοῦ, ἀπεμάκρυναν τὸν Νεοέλληνα ἀπὸ τὴν Ἱστορίαν καὶ διαχρονίαν τῆς γλώσσης του, ἀπὸ τὴν ἐτυμολογίαν τῶν λεκτικῶν τύπων καὶ δὲν μπορεῖ πλέον νὰ ἐξηγηθεῖ ὁ σχηματισμὸς λέξεων ποὺ ἔπαιρναν δασεία, ὅπως π.χ. καθημερινός, ὑφαρπαγή, ἐφοπλιστὴς κ.ἄ.
  4. Ἡ χαρακτηριστικὴ συνέπεια τῆς ἀδιαφορίας καὶ τῆς κακῆς χρήσεως τῆς Ἑλληνικῆς εἶναι ἡ ἀνεξέλεγκτη εἰσβολή, σὲ καθημερινὴ βάση, ξένων ὅρων εἰς ὅλους τοὺς χώρους ὅπως π.χ. ντιζάϊν ἀντὶ σχέδιον, ζουμάρω ἀντὶ μεγεθύνω, σόου ἀντὶ θέαμα, φουλάρω ἀντὶ γεμίζω, λάιφ στάιλ ἀντὶ τρόπος ζωῆς, γκλάμουρ ἀντὶ αἴγλη, ντημπέϊτ ἀντὶ συζήτηση καὶ πλῆθος ἄλλα παραδείγματα. Ὅλη αὐτὴ ἡ ξενομανία ἀποβαίνει ε᾿ς τὴν γλωσσικὴν ὑποδούλωσιν τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης, μάλιστα τῆς γλώσσης ἐκείνης ἡ ὁποία ὑπῆρξε θεμέλιον τῶν περισσοτέρων εὐρωπαϊκῶν γλωσσῶν. (Σύμφωνα μὲ ἔρευνα 30 χρόνων τοῦ συγγραφέως Ἀριστείδη Κωνσταντινίδη, ἡ ἀγγλικὴ περιέχει περισσότερες ἀπὸ 150.000 ἑλληνικὲς λέξεις, συμπεριλαμβανομένων καὶ τῶν τεχνικῶν ὅρων).
  5. Εἶναι δυσάρεστη ἡ εἰκόνα ποὺ παρουσιάζουν φιλόλογοι, θεολόγοι καὶ διδάσκαλοι, ὅταν χρειασθῆ ν᾿ ἀναγνώσουν μεγαλοφώνως ὄχι μόνο ἕνα ἀρχαῖον κείμενον Ὅμηρο, ἢ Θουκυδίδη, ἀλλὰ μία ἁπλῆν περικοπὴν ἀπὸ τὸν Ἀπόστολον ἢ τὸ Εὐάγγελιον. Τὸ ἴδιο δυστυχῶς συμβαίνει καὶ μὲ πολλοὺς ἀπὸ τοὺς νέους Κληρικούς μας, οἱ ὁποῖοι δὲν ἔχουν διδαχθῆ τὸ πολυτονικὸ σύστημα γραφῆς.
  6. Ἡ καθιέρωσις τοῦ Μονοτονικοῦ «ἐπέτυχε» νὰ προβάλῃ ὡς παιδαγωγικὸν ἰδεῶδες τὴν ἥσσονα προσπάθειαν. Καὶ μέσα εἰς τὸ πνεῦμα τῆς ἥσσονος προσπαθείας καταργεῖται κάθε ἄλλη προσπάθεια διὰ τὴν ἀντιμετώπισιν τῆς γενικώτερης παρακμῆς τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης.
  7. Μέσα εἰς αὐτὸ τὸ ἀρνητικὸν κλῖμα, ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἐκράτησε, κρατεῖ καὶ θὰ κρατῇ τὸ πολυτονικὸν εἰς τὰ ἔγγραφα, εἰς τὴν ἀλληλογραφίαν καὶ εἰς τὰς ἐκκλησιαστικὰς ἐκδόσεις. Ἡ δὲ πανταχόθεν ἐξαπλουμένη παγκοσμιοποίησις ἐξυπερετεῖται ἄριστα μὲ μίαν γλῶσσαν φτωχὴν καὶ ξύλινην.

2. Προτάσεις.

Ὑπάρχουν περιθώρια (ἐλάχιστα ἀκόμη) καὶ προοπτικὲς διὰ τὴν ἀναβάθμισιν καὶ οὐσιαστικὴν ἐνίσχυσιν τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης, ἀρκεῖ ὅλοι νὰ συνειδητοποιήσουμε αὐτὴν τὴν ἀνάγκην καὶ νὰ ἐπιδιώξωμε διὰ συγκεκριμένων προτάσεων τὴν προώθησιν αὐτοῦ τοῦ Ἱεροῦ σκοποῦ.

  1. Ἐξορθολογισμὸς τοῦ Ἐκπαιδευτικοῦ προγράμματος μὲ τὴν ἰσόρροπον καὶ ἰσότιμον κατανομὴν τῶν ὡρῶν διδασκαλίας θετικῶν καὶ θεωρητικῶν μαθημάτων. Κρίνεται ὡς θετικὸν μέτρον ἡ ἀπόφασις τοῦ ΥΠ.Ε.Π.Θ. ν᾿ αὐξηθοῦν ἀπὸ τὸ Σχολικὸν ἔτος 2005-2006 οἱ ὧρες διδασκαλίας τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν ἀπὸ τὸ πρωτότυπον εἰς τὸ Γυμνάσιον καὶ τὸ Λύκειον.
  2. Εἰς τὰ τμήματα Παιδαγωγικῆς καὶ Ψυχολογίας, τὰ ἀρχαῖα ἐλληνικὰ διδάσκονται ἀπὸ ἐλάχιστα ἕως καθόλου μὲ ἀποτέλεσμα οἱ πτυχιοῦχοι τῶν τμημάτων αὐτῶν ν᾿ ἀντιμετωπίζουν πρόβλημα, ὅταν διορισθοῦν εἰς τὴν δευτεροβάθμιον ἐκπαίδευσιν, διότι ἀδυνατοῦν νὰ διδάξουν τὶς παλαιότερες μορφὲς τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης καὶ μὴ γνωρίζοντες ἐπαρκῶς ἀρχαῖα, διδάσκουν ἐλλειπῶς καὶ τὰ νέα ἑλληνικά. Πρέπει ἑπομένως καὶ εἰς τὴν τριτοβάθμιον ἐκπαίδευσιν (τμήματα παιδαγωγικῆς) νὰ διδάσκεται ἐπαρκῶς ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα εἰς ὅλην τὴν διαχρονίαν της.
  3. Ἀναγκαία ἡ ποιοτικὴ ἀναβάθμισις τῆς γλωσσικῆς μας παιδείας. Δὲν ἀρκεῖ μόνον ἡ ποσοτικὴ ἐνίσχυσις αὐτῆς. Προαπαιτούμενα διὰ τὴν ποιοτικὴν ἀναβάθμισιν διὰ τὸ μάθημα τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης εἶναι ἡ ἑλκυστικὴ καὶ ἀποδοτικὴ διδασκαλία καὶ τὰ κατάλληλα διδακτικὰ βιβλία.
  4. Ἐπανίδρυσις εἰς τὴν Μέσην Ἐκπαίδευσιν κλασσικῶν τάξεων, διὰ τὴν ἀρτιωτέραν γνῶσιν τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης δι᾿ ὅσους μαθητὰς ἐπιλέξουν τὴν θεωρητικὴν κατεύθυνσιν. Θὰ συντελέσῃ ἐπίσης εἰς τὴν τροφοδότησιν τῶν Φιλοσοφικῶν, Θεολογικῶν καὶ Νομικῶν Σχολῶν μὲ φοιτητὰς γλωσσικῶς κατηρτισμένους.
  5. Συστηματικὴ καὶ διὰ βίου ἐπιμόρφωσις τῶν ἐκπαιδευτικῶν λειτουργῶν (φιλολόγων καὶ διδασκάλων) καὶ
  6. Ἵδρυσις ἀτύπων φροντιστηρίων ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος (Ἱερὰν Ἀρχιεπισκοπὴν καὶ Ἱερὰς Μητροπόλεις) διὰ τοὺς ὑποψηφίους πρὸς χειροτονίαν Κληρικούς, καθὼς καὶ διὰ τοὺς νέους Κληρικοὺς οἱ ὁποῖοι ἀγνοοῦν τὸ πολυτονικόν, ὡς διδαχθέντες τὸ μονοτονικὸν εἰς τὴν Πρωτοβάθμιον καὶ Δευτεροβάθμιον ἐκπαίδευσιν.
  7. Νὰ ἐκδοθοῦν τὰ Πρακτικὰ τῆς Ἡμερίδος, ὑπὸ τῆς «Ἀποστολικῆς Διακονίας» τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, πρὸς πληρεστέραν ἐνημέρωσιν τῶν ἐνδιαφερομένων.

Εἰσαγωγικὴ ὁμιλία τοῦ μακαριωτάτου ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν κ.κ. Χριστοδούλου

[διαθέσιμη στὸ Διαδίκτυο (προσθέσαμε τὶς βαρεῖες ποὺ ἔλειπαν).]

Σεβασμιώτατοι ἅγιοι Ἀδελφοί,
Ἐντιμότατοι ἐπίσημοι προσκεκλημένοι
Ἀγαπητοὶ ἀδελφοὶ καὶ ἀδελφές,

Τὶς μεσονύκτιες ὧρες τῆς 11ης Ἰανουαρίου 1982 στὴ Βουλὴ τῶν Ἑλλήνων, παρουσία τριάντα περίπου μόνον βουλευτῶν, κατακόπων ἤδη, συνετελέσθη ἀνερυθριάστως μία ὠμὴ βιαιοπραγία εἰς βάρος τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης. Ὁ τότε Ὑπουργὸς Παιδείας, εἰσήγαγε ἀπροειδοποίητα πρὸς ἐπείγουσα ψήφισι, ὑπὸ μορφὴν τροπολογίας, ἕνα ἄρθρο, κυριολεκτικῶς, τῆς προσκολλήσεως, σὲ ἄσχετο Νόμο, τὸν Νόμο 1228 «Περὶ ἐγγραφῆς μαθητῶν στὰ Λύκεια τῆς Γενικῆς καὶ Τεχνικῆς - Ἐπαγγελματικῆς Ἐκπαιδεύσεως», μὲ τὸ ὁποῖο ἐπεβάλλετο αἰφνιδίως στοὺς Ἕλληνες τὸ λεγόμενο Μονοτονικὸ σύστημα γραφῆς. Ἡ Ἀντιπολίτευσι, καταληφθεῖσα ἐξ ἀπήνης, ἀντέδρασε, ἐζήτησε ἀναβολή, ὥστε νὰ ὑπάρξη ἡ δυνατότητα νηφαλίου μελέτης καὶ ἐπεξεργασίας ἑνὸς τόσο σοβαροῦ θέματος ἀπὸ τὴν Ἐθνικὴ Ἀντιπροσωπεία, πλὴν ματαίως, ὁπότε ἐγκατέλειψε διαμαρτυρομένη τὴν αἴθουσα. Τὸ Μονοτονικό, περιβεβλημένο διάτρητο κοινοβουλευτικὸ μανδύα, ἔγινε Νόμος τοῦ Κράτους καὶ ἀπὸ τὴν ἑπομένη ἐπεβλήθη στὴν ἐκπαίδευσι καὶ στὶς δημόσιες ὑπηρεσίες καὶ ὀργανισμοὺς μὲ ἀσυνήθη ζῆλο, ἤ, γιὰ νὰ εἴμεθα εἰλικρινέστεροι, μὲ ἀνείπωτη σκοταδιστικὴ μανία καὶ καταθλιπτικὴ βία. Οἱ ὑπάλληλοι τοῦ δημοσίου καὶ τῶν δημοσίων ὀργανισμῶν, καὶ πιὸ πολὺ οἱ ἐκπαιδευτικοὶ τῆς στοιχειώδους καὶ μέσης ἐκπαιδεύσεως, τρομοκρατήθηκαν ἀπὸ τὴν Ἐξουσία μὴ τυχὸν καὶ ἀντιδράσουν καὶ δὲν τὸ ἐφαρμόσουν. Ἀμέτρητα σχολικὰ καὶ ἄλλα ἐκπαιδευτικὰ βιβλία καὶ ἐγχειρίδια καταστράφηκαν, ξαναστοιχειοθετήθηκαν στὸ μονοτονικὸ καὶ ἐπανεκδόθηκαν, μὲ ἀνυπολόγιστο οἰκονομικὸ κόστος, πού, βεβαίως, πληρώθηκε ἀπὸ τὸ βαλάντιο τῶν φορολογουμένων. Ἀκόμη καὶ οἱ γραφομηχανὲς τῶν δημοσίων ὑπηρεσιῶν καὶ τῶν σχολείων συγκεντρώθηκαν ἐσπευσμένως καὶ ὑπέστησαν πάραυτα τονικὸ καὶ πνευματικὸ ἀκρωτηριασμό. Ἡ δασεῖα, ἡ ψιλή, ἡ περισπωμένη, ἡ βαρεία καὶ ἡ ὑπογεγραμμένη ἀπεσκυβαλίσθησαν μὲ πρωτοφανῆ λύσσα, ὡς μιάσματα «τῆς στείρας συντήρησης». Ὁ «προοδευτικός» φωταδισμὸς διέγραψε διὰ μονοκονδυλιᾶς μία γλωσσικὴ καὶ γραμματική, δηλαδὴ πολιτισμική, ἱστορία εἰκοσι δύο αἰώνων, μὲ πρόφασι τὴν ἀπαλλαγὴ τῶν μαθητῶν ἀπὸ περιττοὺς κόπους ποὺ ἀπαιτοῦσε ἡ ἐκμάθησις τῶν δασυνομένων λέξεων καὶ τῶν τεσσάρων-πέντε κανόνων τονισμοῦ. Οἰκονομία κόπου καὶ χρόνου!... Εἰς τὸ ἑξῆς, χωρὶς τὰ ἐπαχθῆ «μακρὸν πρὸ μακροῦ ὀξύνεται» καὶ «μακρὸν πρὸ βραχέος περισπᾶται», οἱ Ἕλληνες, ἐλεύθεροι ἀπὸ περιττὰ βάρη καὶ μὲ περισσότερο χρόνο στὴν διάθεσὶ τους, θὰ μποροῦσαν ν’ ἀνοίξουν -ἐπὶ τέλους!- τὰ φτερὰ τοῦ πνεύματός τους καὶ νὰ πετάξουν στὰ ὕψη τῆς γνώσεως καὶ τῆς σοφίας.

Οὔτε ἡ Ἀκαδημία Ἀθηνῶν ἐρωτήθηκε ποτὲ γιὰ τὴ μεταβολή, οὔτε οἱ Πανεπιστημιακὲς Φιλοσοφικὲς Σχολές, οὔτε οἱ ἄνθρωποι τῶν Γραμμάτων, οὔτε ὁ ἐκτὸς συνόρων Ἑλληνισμός. Τὸ Γένος καὶ ποιητὲς εἶχε καὶ συγγραφεῖς – λογοτέχνες, μὲ ἄριστη ἑλληνομάθεια εἶχε, καὶ φιλολόγους, πανεπιστημιακοὺς καὶ μή, σπουδαίους. Οὐδεὶς ἐξ ἀυτῶν πλὴν ἐλαχίστων ἐζήτησε ποτὲ καθιέρωσι μονοτονικοῦ, ἀλλὰ καὶ οὐδεὶς ἐρωτήθηκε! Κάποτε, βεβαίως, ἀρκετὰ πρὶν τὴν μονοτονικὴ «μεταρρύθμιση», στὴν ἐφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ εἶχε δημοσιευθῆ ἕνα κύριο ἄρθρο, πρωτοσέλιδο, «ποὺ ἐξηγοῦσε πόσα χρήματα θὰ κέρδιζε ἡ ἐθνικὴ οἰκονομία ἄν οἱ γραφομηχανὲς καὶ τὰ τυπογραφεῖα δούλευαν χωρὶς τόνους καὶ πνεύματα». Ἐπρόκειτο, προφανῶς, γιὰ δοκιμαστικὴ βολή. Δὲν ἀποτελεῖ δὲ μυστικό, διότι ὅλα κάποτε σ’ αὐτὸν τὸν τόπο μαθαίνονται, ὅτι «ἡ μοναδικὴ μελέτη στὴν ὁποία στηρίχθηκε ἡ Βουλὴ τῶν Ἑλλήνων γιὰ νὰ ἐπιβάλει ὁμόφωνα τὸ μονοτονικὸ ἦταν μιὰ ἔκθεση τῆς ἑταιρείας Ὀλιβέττι. Τὸ μονοτονικὸ στὴν Ἑλλάδα μᾶς τὸ σερβίρησαν γιὰ νὰ «τὸ χωνέψουμε» οἱ πολυεθνικές. Ὄχι βεβαίως ἀπο ψυχοπόνεσι γιὰ τὰ παιδιά μας καὶ γιὰ τὴν διευκόλυνσι τῶν σπουδῶν τους!.... Νὰ σημειώσουμε ὅτι δὲν εἶχε καλὰ-καλὰ προλάβει νὰ ψηφισθῆ ἡ κατάργησι τοῦ πολυτονικοῦ, ὅπως ἐψηφίσθη, καὶ ἡ ἀγορὰ βρέθηκε ἀμέσως γεμάτη ἀπὸ γραφομηχανὲς στὸ μονοτονικό, ἐνῶ δὲν εὕρισκες οὔτε γιὰ δεῖγμα πολυτονικές! Τί νὰ πρωτοθαυμάση κανείς; Τὴν ἐσπευσμένη καταναλωτικὴ ἑτοιμότητα ἤ τὸ ἐπιτελικὸ σχέδιο καὶ τὸ ἐμπορικὸ δαιμόνιο τῆς καταναλωτικῆς προετοιμασίας, ποὺ μὲ τὶς εὐλογίες τοῦ Κράτους ὁδηγεῖ τὸν ἐνδιαφερόμενο σὲ ὑποχρεωτικὸ ἐκβιασμὸ ἀγορᾶς;

Ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος, οἱ ἄνθρωποι τῶν γραμμάτων ἀντέδρασαν. Ὁ Καθηγητὴς καὶ Γεν. Γραμματεὺς τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν Ἰ.Ν. Θεοδωρακόπουλος ἀμφισβήτησε ζωηρὰ στοὺς νομοθέτες, δηλαδὴ στὴν ἐξουσία, τὸ δικαίωμα δυναμικῆς ἐπεμβάσεως στὴ γραφὴ τοῦ λόγου, ὑποστηρίζοντας εὔστοχα ὅτι «τὴν γλῶσσα τὴν ἀναπτύσσουν μόνον ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἔχουν νὰ εἰποῦν κάτι, δηλαδὴ οἱ πνευματικοὶ ἄνθρωποι, καὶ ὄχι οἱ ἀπνευμάτιστοι γλωσσοπλάστες καὶ νομοθέτες... Οἱ γλωσσικοὶ νομοθέτες, δὲν ἔχουν καμμία ἁρμοδιότητα καὶ ἀνακόπτουν ἁπλῶς τὴν ἐξέλιξη τοῦ γλωσσικοῦ μας πολιτισμοῦ».

Διαπρεπεῖς, πνευματικοὶ ἄνθρωποι τῆς περιωπῆς τοῦ Νικηφόρου Βρεττάκου, τοῦ Νίκου-Γαβριὴλ Πεντζίκη, τοῦ Τάκη Βαρβιτσιώτη, τοῦ Ἀντρέα Καραντώνη, τῆς Μελισσάνθης, τοῦ Χρήστου Μαλεβίτση, τοῦ Δημήτρη Μυράτ, τῆς Λιλῆς Ζωγράφου, τοῦ Εὐαγγέλου Μόσχου, τοῦ Παντελῆ Πάσχου, τῆς Ἰωάννας Τσάτσου, τοῦ Κώστα Τσιροπούλου, τῆς Τατιάνας Σταύρου, τοῦ Νίκου Ἀθανασιάδη, τοῦ Τάσου Ἀθανασιάδη, τῆς Γεωργίας Ταρσούλη, τοῦ Ἀλέξη Σολομοῦ κ.ἄ. ἐδημοσίευσαν μία αὐστηρὴ διακήρυξι, μὲ τὸν τίτλο: Διακήρυξη Ἑλλήνων Συγγραφέων. Μ’ αὐτὴν διαμαρτύρονταν ἐντονώτατα γιὰ τὴν ἀναρμόδια καὶ δυναστικὴ κρατικὴ ἐπέμβασι στὴν γραφὴ τῆς γλώσσης καὶ διεκήρυσσαν: «Δὲν δεχόμαστε ὁποιαδήποτε ἀλλαγὴ στὴ γραφὴ τῶν λέξεων τῆς γλώσσας μας καὶ θὰ συνεχίσουμε νὰ γράφουμε καὶ νὰ τυπώνουμε τὰ βιβλία μας μὲ σέβας πρὸς τὴν ζωντανὴ γλωσσικὴ παράδοση καὶ τὴν πλήρη μορφὴ τῶν λέξεων, ὅπως μᾶς δίδαξαν οἱ πατέρες τοῦ δημοτικισμοῦ καὶ οἱ μεγάλοι Νεοέλληνες συγγραφεῖς».

Παραλλήλως ὁ μεγάλος μας Ἐλύτης, ποὺ πίστευε πὼς «.... ἡ πολυαιώνια παρουσία τοῦ Ἑλληνισμοῦ πάνω στὰ δῶθε ἤ ἐκεῖθε τοῦ Αἰγαίου χώματα ἔφτασε νὰ καθιερώσει μιὰν ὀρθογραφία, ὅπου τὸ κάθε ὠμέγα, τὸ κάθε ὕψιλον, ἡ κάθε ὀξεία, ἡ κάθε ὑπογεγραμμένη, δὲν εἶναι παρὰ ἕνας κολπίσκος, μιὰ κατωφέρεια, μιὰ κάθετη βράχου πάνω σὲ μιὰ καμπύλη πρύμνας, πλεούμενου, κυματιστοὶ ἀμπελῶνες, ὑπέρθυρα ἐκκλησιῶν, ἀσπράκια ἤ κοκκινάκια, ἐδῶ ἤ ἐκεῖ, ἀπὸ περιστεριῶνες καὶ γλάστρες μὲ γεράνια», ἐδήλωνε καὶ αὐτὸς ἀπερίφραστα: «Ἐγὼ εἶμαι ὑπὲρ τοῦ παλαιοῦ συστήματος, ἐναντίον τοῦ μονοτονικοῦ καὶ ὑπὲρ τῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν. Εἶναι ἡ βάση γιὰ νὰ ξέρεις τὴν ἐτυμολογία τῶν λέξεων. Ἡ σημερινὴ κακοποίηση τῆς γλώσσας μὲ ἐνοχλεῖ καὶ αἰσθητικά».

Ὁ Κορνήλιος Καστοριάδης ἐφώναζε: «Ἄν δὲν θέλετε, κύριοι τοῦ Ὑπουργείου, νὰ κάνετε φωνητικὴ ὀρθογραφία, τότε πρέπει ν’ ἀφήσετε τοὺς τόνους καὶ τὰ πνεύματα, γιατὶ αὐτοὶ ποὺ τοὺς βάλανε ξέρανε τί κάνανε. Δὲν ὑπῆρχαν στὰ ἀρχαῖα ἑλληνικά, γιατί, ἁπλούστατα, ὑπῆρχαν μέσα στὶς ἴδιες τὶς λέξεις».

Ὁ Τάσος Λιγνάδης ἐξέφρασε χειρότερους φόβους: «Ἡ γλῶσσα μας... εἶναι μιὰ εἰκόνα, ποὺ καθὼς τὴν γράφουμε ἤ τὴν διαβάζουμε προάγουμε μιὰ σημασία σὲ ἦχο. Εἶναι, μεταφορικά, ἡ ἰδεογραφία μιᾶς μουσικῆς... Ἡ ἰσοπεδωτικὴ μονοσημία τῆς εἰκόνας εἶναι καὶ διάλυση (προοδευτικὴ κατάργηση τῆς ὀρθογραφίας) καὶ σύγχυση νοηματικὴ καὶ ἀτροφία φωνητική... ἡ μεταπροσωδιακὴ σήμανση τῆς ἑλληνικῆς γραφῆς ἔχει τὴν ἱστορία τοῦ πολιτισμοῦ της. Ἀκριβῶς γι’ αὐτοὺς τοὺς λόγους διαφωνῶ μὲ τὸ μονοτονικό, ποὺ τὸ μόνο ἐπιχείρημά του εἶναι ἡ ἁπλούστευση μιᾶς πρακτικῆς χρήσης. Ὡστόσο ὁ φόβος μου δὲν προέρχεται μόνο ἀπὸ αὐτά, .... ἀλλὰ ἀπὸ κάτι ἄλλο: τὴν ἐνδεχόμενη συνάρτηση τοῦ μονοτονικοῦ μὲ μιὰ ἀσυλλόγιστη λαϊκιστικὴ προοδευτικότητα. Τὸ μονοτονικὸ εἶναι ὁ μοχλὸς μιᾶς «ἐξελίξεως».... ποὺ θὰ ὁδηγήσει βαθμιαῖα στὴν φωνητικὴ ὀρθογραφία καὶ στὸ λατινικὸ ἀλφάβητο. Καὶ τότε θἄρθει μιὰ Βουλὴ τῶν Ἑλλήνων νὰ βάλει καμαρώνοντας τὴν ταφόπετρα στὴν ἑλληνικὴ γραφὴ καὶ μιὰ ἄλλη πιὸ ρηξικέλευθη –γιατί ὄχι- νὰ βάλει τὴν ταφόπετρα στὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα». Κι εὐχόταν: «Εὔχομαι νὰ ἔχω ἀποδημήσει εἰς Κύριον πρὶν τὰ μάτια μου δοῦν μιὰ τέτοια «πρόοδο» τῆς Πολιτείας!».

Ὁ μεγάλος ποιητὴς τῆς Κύπρου Κώστας Μόντης, παρατηρώντας τὶς περὶ τὴν γλώσσα μας καινοτομίες εἶπε: «δὲν κατανοήσαμε πόσο εὔθραυστα εἶναι [τὰ Ἑλληνικὰ] καὶ τσαλαβουτᾶμε ἀνεύθυνα» κι ἔμεινε πιστὸς στὸ πολυτονικὸ ὡς τὸν θάνατό του.

Ὁ Νικηφόρος Βρεττάκος ὑπεστήριξε: «Ὑπερτιμήθηκε ἡ ἄποψη ὅτι διευκολύνει τοὺς μαθητές, κάτι πού, ἴσως, εἶναι ἀντιπαιδαγωγικό. Ὑπάρχει, ἄλλωστε καὶ μιὰ παράδοση, ποὺ ἐκφράζει τὴν ἄποψη μεγάλων παιδαγωγῶν, οἱ ὁποῖοι ἐπιμένουν ὅτι τὸ παιδὶ πρέπει νὰ κοπιάζει γιὰ νὰ γίνει ἄνθρωπος ἱκανός, ὥστε στὴ ζωή του ν’ ἀντιμετωπίσει ὅλες τὶς ἀντιξοότητες».

Στὴν πραγματικότητα τὸ νέο σύστημα διευκόλυνε ἁπλῶς τοὺς θιασῶτες τῆς ἥσσονος προσπαθείας μαθητὲς καὶ μερικοὺς ἐκδότες ἐφημερίδων καὶ τυπογράφους. Καί, γιὰ νὰ μὴν τὸ λησμονοῦμε, τὴν πολυεθνικὴν Olivetti ποὺ εἰσώρμησε ἀμέσως ἕτοιμη στὴν ἀγορὰ μὲ μονοτονικὲς γραφομηχανὲς καὶ ὅποιους ἄλλους, ἐκρύπτοντο ὀπίσω της. Θέλετε νὰ τὸ ποῦμε καὶ πιὸ καθαρά; Κάποια «μεγάλα κεφάλαια καὶ τοὺς ἀλληθωρίζοντες πρὸς μίαν κεκαλυμμένη πνευματικὴ παγκοσμιοποίησι», ὅπως ἔγραψε ὁ Κυριάκος Πλήσης. Ἔτσι, τριάντα ἄνθρωποι, στὰ μαῦρα μεσάνυχτα, μὲ μιὰ γενναία καὶ ὁπωσδήποτε ἱστορικὴ ἀπόφασι, «ἀπελευθέρωσαν» τὸ ταλαίπωρο Γένος ἀπὸ τὸν «σκοταδισμό» τοῦ Ἀριστοφάνους τοῦ Βυζαντίου καὶ τῶν Ἀλεξανδρινῶν φιλολόγων καὶ ἀπὸ τὰ δεσμὰ ὅλων ἐκείνων τῶν περιττῶν καὶ παράξενων σημαδιῶν, ποὺ ἔκαναν δύσκολη τὴν ζωὴ τῶν παιδιῶν καὶ τῶν ἐκδοτῶν καὶ τυπογράφων μας.

Ἀλλὰ ἄς ἔλθωμε, ἀγαπητοί, στὸ ἐρώτημα: -Ἐπέτυχε ἤ Ἀπέτυχε τὸ Μονοτονικό;

  1. Στὰ 25 χρόνια ἀπὸ τὴν βάναυσι ἐπιβολή του δὲν ἐπιτεύχθηκε πλήρης ὑποταγὴ στὸ θλιβερὸ νομοθέτημα. Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι τοῦ πνεύματος συνέχισαν ἀνυποχώρητα τὴν ἀντίστασί τους. Μεταξύ τους ὁ Τάσος Λιγνάδης, ὁ Χρῆστος Γιανναρᾶς, ὁ Γιάννης Τσαρούχης, ὁ Σαράντης Καργάκος, ὁ Φρέντυ Γερμανός, ὁ Γιάννης Χατζηφώτης, ὁ Τάκης Σωτῆρχος καὶ πολλοὶ ἄλλοι ἔγκριτοι καὶ καταξιωμένοι συγγραφεῖς ἔγραψαν ἤ γράφουν καὶ τυπώνουν τὰ βιβλία τους στὸ πολυτονικό. Ἀκόμα καὶ στὴν Διασπορά, ὅπως ὁ διακεκριμένος ποιητὴς τῆς Αὐστραλίας Δημ. Τσαλουμᾶς. Ὁπωσδήποτε καὶ ἀρκετοὶ ἐκ τῶν ἐμφανισθέντων μετὰ τὴν ἀσυλλόγιστη μεταρρύθμισι, ὅπως ἡ Ρέα Γαλανάκη. Ὑπάρχουν ἀκόμη ἐφημερίδες καὶ περιοδικὰ ποὺ ἐπίσης χρησιμοποιοῦν πολυτονικό. Ἐκδότες ποὺ στὴν ἀρχὴ ὑπῆρξαν ἀνένδοτοι μονοτονιστές, ἐκ τῶν πραγμάτων ὑπεχρεώθησαν νὰ ὑποχωρήσουν καὶ νὰ ἐκδίδουν ἐκ παραλλήλου καὶ μὲ τὸ πολυτονικό, κατὰ τὴν ἐπιθυμία τῶν συγγραφέων. Διαπρεπεῖς ἄνθρωποι τοῦ πνεύματος, ὅπως ὁ Στέλιος Ράμφος, ὁ Κώστας Τσιρόπουλος καὶ οἱ ἐκλεκτοὶ συνεργάται τῆς Εὐθύνης, (θυμίζω τὴν ἔκδοσι του φυλλαδίου: ΤΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΤΟΥ ΜΟΝΟΤΟΝΙΚΟΥ [1991] καὶ τὸ ἀφιέρωμα τῆς Εὐθύνης πρὸ τετραετίας) καὶ φιλόλογοι τῆς περιωπῆς τοῦ Σαράντου Καργάκου, κρατοῦν δυναμικὰ τὴν σημαία τῆς ἀντιστάσεως. Ὁ τελευταῖος τονίζει ὅτι «τὸ πολυτονικὸ εἶναι ἄσκηση νοός. Πἐρ’ ἀπὸ αὐτό, εἶναι στοιχεῖο παραδοσιακό, αἰσθητικό. Τὰ πνεύματα καὶ οἱ τόνοι εἶναι ὅ,τι ὁ γλυπτικὸς διάκοσμος σὲ ἀρχαῖο ἀρχιτεκτόνημα». Θὰ προσέθετα ὅτι οἱ τόνοι καὶ τὰ πνεύματα κάνουν τὸ γραπτό μας λόγο ἀληθινὸ πίνακα ζωγραφικῆς. Γράφεις λ.χ. κῦμα καὶ τὸ βλέπεις νὰ σκάη μέσα στὸν κόλπο τοῦ ὕψιλον ὡς περισπωμένη! Γράφεις γλῶσσα καὶ τὴν βλέπεις νὰ ἐμφανίζεται μέσα ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ ὠμέγα, μὲ τὴν μορφὴ καὶ πάλι τῆς περισπωμένης. Γράφεις ὕπνος καὶ βλέπεις τὴν δασεία, βλέφαρο νὰ κλείνη!.. Καὶ πάλι θὰ μνημονεύσω τὸν Βρετάκο. Εἶπε: «Ἄν ἤθελα νὰ ζωγραφίσω μιὰ ἀνάπηρη Ἑλλάδα, θὰ τὴν ἔγραφα μ’ ἕνα λάμδα καὶ χωρὶς δασεῖα». Ἀπὸ κοντὰ καὶ ὁ Καργάκος θὰ πῆ πολὺ εὔστοχα: «Οἱ τόνοι καὶ τὰ πνεύματα εἶναι γιὰ τὴν ἐλληνικὴ γραφὴ ὅ,τι οἱ Κυκλάδες, οἱ Β. καὶ Ν. Σποράδες γιὰ τὸν ἑλληνικὸ κορμό. Ἡ Κρήτη εἶναι ἡ περισπωμένη τῆς γλώσσας μας» καὶ ἡ Εὔβοια ἡ βαρεία, θὰ μποροῦσε νὰ προσθέση κανείς. Ἀλλὰ βεβαίως δὲν πρόκειται γιὰ θέμα μόνον αἰσθητικῆς, ὅπως καὶ τὰ νησιὰ μας, δὲν εἶναι διακοσμητικὰ στοιχεῖα τῆς Ἑλληνικῆς Πατρίδος, παρὰ τὴν ἀπίστευτη ὀμορφιὰ ποὺ τῆς προσδίδουν!...
  2. Τὸ μονοτονικὸ «ἐστέρησε τὴν γλῶσσα μας ἀπὸ τὸν γενετικὸ κώδικα τῶν λέξεών της», παρετήρησε πολὺ εὔστοχα ὁ Τσιρόπουλος. Παραλλήλως ἐστένεψε τὸ γνωστικὸ πεδίο τῶν μονότονα καὶ ἀπνευμάτιστα ἐκπαιδευθέντων ἐπικινδύνως. Ἡ σαφήνια καὶ ἡ ἀμεσότητα τοῦ λόγου ἐχάθηκε. Τὰ μέρη τοῦ λόγου μπερδεύονται εὔκολα μεταξύ τους. Ἡ ἐτυμολογία τῶν λέξεων ἀποτελεῖ ἄλυτο γιὰ τοὺς μονοτονικὰ σπουδαγμένους. Μιλοῦν γιὰ ἀφαίρεσι, γιὰ ἀφαίμαξι γιὰ αὐθαιρεσία, γιὰ ἀφύπνησι, γιὰ ἐφάπαξ, γιὰ ἐφαρμογή, γιὰ καθήλωσι, γιὰ κάθοδο, γιὰ μεθόδευσι γιὰ καθυστέρησι, γιὰ μεθόριο, γιὰ ἀφελληνισμό, γιὰ πενθήμερο, γιὰ ἀνθυπολοχαγό, γιὰ πρωθυπουργό, γιὰ ὑφιστάμενο, γιὰ ὑφήλιο, γιὰ ἕνα πλῆθος σύνθετα καὶ στέκουν κεχηνότες μπροστὰ στὰ Θ καὶ στὰ φ, ποὺ δὲν βγαίνουν –κατὰ τὸ δὴ λεγόμενον- ἀπὸ ὅσα γνωρίζουν. Βλέπουν τοὺς Ἄγγλους νὰ γράφουν Hellas καὶ ψάχνουν νὰ βροῦν ποῦ βρέθηκε αὐτὸ τὸ h μπροστὰ στὸ ὄνομα τῆς Ἑλλάδος. Τὸ ἴδιο καὶ μὲ τὸ History, τὸ Haides, τὸ harmony, τὸ homily, τὸ hilarious, τὸ hypnotic, τὸ hypothesis κι ἕνα πλῆθος ἄλλα. Ποιός νὰ τοὺς ἐξηγήση γιὰ τὴν ἔρημη τὴν δασεία μας, ποὺ οἱ «χασομέρηδες» Ἄγγλοι ἀκόμη τὴν ὑπολογίζουν καὶ τὴν γράφουν; Ἀλλὰ μποροῦν, μὲ τέτοιο ἐξοπλισμό, νὰ ἀφυπνισθοῦν καὶ νὰ καταλάβουν καὶ νοιώσουν τί ἀφαίμαξι πνευματικὴ τοὺς γίνεται, τί καθήλωσι πολιτιστικὴ ὑφίσταται, τί κίνδυνοι ἐλλοχεύουν στὴν ἑλληνοτουρκικὴ μεθόριο καὶ στὶς παραμεθόριες περιοχὲς μας γενικῶς, τί μεθοδεύσεις γίνονται γιὰ νὰ τοὺς ὑποκλέψουν ἤ μειώσουν τὸ ἐφάπαξ, τί αὐθαιρεσίες γίνονται κάθε τόσο εἰς βάρους τους, σὲ τί καθυστέρησι ταλανίζονται, σὲ τί ἀφελληνισμό, στὸ τέλος, ὁδηγοῦνται ὑποδουλούμενοι στὴν προπαγάνδα τῶν ποικιλωνύμων πολυεθνικῶν κολοσσῶν καὶ πόσο hilarious γίνονται ἀνὰ τὴν ὑφήλιο μὲ τὸ νὰ μὴν ἀντιλαμβάνονται τὴν προϊοῦσα πνευματικὴ χρεωκοπία; Αὐτὰ συμβαίνουν ὅταν ἡ ἐκπαίδευσί μας ἔβαλε ὡς ἰδεῶδες τὴν ἥσσονα προσπάθεια, τὴν κατηφορά, ἡ λογικὴ τῆς ὁποίας «εἶναι ὁ πάτος», ὅπως ἔλεγε καὶ ὁ Λένιν. Σιγὰ-σιγὰ θὰ διολισθήση σὲ hypnopedia καὶ μακάριοι οἱ γρηγοροῦντες μέσα στὴν ζοφερὴ καὶ ἀσέληνη νύχτα, ὅπου μᾶς ὡδήγησε ἡ νύχτα τῆς ἁμαρτίας τῆς 11 Ἰανουαρίου 1982.
  3. Οἱ μαθηταὶ ποὺ στὸ Δημοτικὸ καὶ στὸ Γυμνάσιο-Λύκειο δὲν διδάχθηκαν πολυτονικό, ἔφθασαν στὸ Πανεπιστήμιο μὲ ἀσύλληπτα κενά. Ὅλοι! Βεβαίως τὸ κακὸ εἶναι πολὺ πιὸ ὁρατὸ στὶς Σχολὲς Ἀνθρωπιστικῶν Σπουδῶν. Στὶς Φιλοσοφικές, στὶς Θεολογικὲς καὶ στὶς Παιδαγωγικὲς Σχολές, ἀπὸ τὶς ὁποῖες ἀποφοιτοῦν ἄνθρωποι ποὺ θὰ κληθοῦν ἐν συνεχεία νὰ διδάξουν στὴ Στοιχειώδη καὶ τὴ Μέση Ἐκπαίδευσι, στὴν Ἀνωτέρα καὶ τὴν Ἀνωτάτη, ἑλληνικὴ γλῶσσα καὶ πολιτισμό, ἀρχαῖα κλασσικὰ κείμενα, ἁγιογραφικὰ καὶ πατερικὰ κείμενα, ἱστορία, ποίησι -ἀρχαία, μεσαιωνικὴ καὶ νεώτερη, Παπαδιαμάντη, Κάλβο, Καβάφη, Βιζυηνό, Σεφέρη, Ἐλύτη, Σικελιανὸ κ.ο.κ., ἔχοντας ἐπίπεδο ἑλληνομαθείας ἀπελπιστικὰ περιωρισμένο, συνήθως σὲ μέτρα βαρειᾶς ἀναπηρίας. Πολύπειρος Καθηγητὴς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, ποὺ ἐδίδασκε ἐπὶ πολλὰ ἔτη Βυζαντινὴ Ὑμνογραφία, Ἁγιολογία, Κριτικὴ Ἔκδοσι Ἀρχαίων Κειμένων καὶ Παλαιογραφία, ὁμολογεῖ μὲ ἀπελπισία: «τὰ μαθήματα αὐτὰ γίνονταν μὲ τέτοιες δυσκολίες, ἐπειδὴ ἔχουν τὴν ὕλη τους Ἀρχαῖα καὶ Βυζαντινὰ Ἑλληνικά, ποὺ στὸ τέλος ἀνέκραζα μὲ πικρία, πὼς κάθε πέρσι καὶ καλύτερα, κάθε νέα χρονιὰ καὶ χειρότερα! Τὰ παιδιά μας, ἀπ’ τὸ Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο, ἴσαμε τὸ Πανεπιστήμιο φτωχαίνουν καὶ κουτσαίνουν γλωσσικὰ κι ἔχουν σὲ τέτοιο σημεῖο ἀλαλία καὶ ἀφωνία, ποὺ εἶναι ἀδύνατο νὰ οἰκοδομήσεις ἐπάνω τους κάτι ἀξιόλογο ἀπὸ τὴν ἄποψη τῶν ἀπαραίτητων εἰδικῶν γνώσεων καὶ τῆς παιδείας γενικώτερα». Καὶ ταῦτα πρὸ τριετίας. Σήμερα τὰ πράγματα ὄχι μόνον δὲν ἔχουν τὸ παράπαν βελτιωθῆ, ἀλλὰ μᾶλλον προέκοψαν ἐπὶ τὸ χεῖρον. Εἶναι ἐφιαλτικὴ ἡ εἰκόνα ποὺ παρουσιάζουν Φιλόλογοι, Θεολόγοι, Δάσκαλοι ὅταν χρειασθῆ νὰ ἀναγνώσουν μεγαλοφώνως ὄχι μόνο ἕνα ἀρχαῖο ἤ μεσαιωνικὸ κείμενο, Ὅμηρο, Θουκιδίδη, Γρηγόριο Θεολόγο, ἀλλὰ μιὰ ἁπλῆ περικοπὴ ἀπὸ τὸν Ἀπόστολο ἤ τὸ Εὐαγγέλιο, ποὺ εἶναι πιὸ οἰκεῖο τὸ κείμενο ἀπὸ τὴν λειτουργική του χρῆσι, μιὰ Στάσι τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου, μιὰ σελίδα τοῦ Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου ἤ τοῦ Παπαδιαμάντη, ἕνα ποίημα τοῦ Καβάφη. Τὸ ἴδιο, δυστυχῶς, καὶ μὲ πολλοὺς ἀπὸ τοὺς νεωτέρους κληρικούς μας!
  4. Παρακολουθῶντας τοὺς ἐκφωνητὲς καὶ σχολιαστὲς της τηλοψίας καὶ τοῦ ραδιοφώνου ἤ παραστάσεις νέων ἠθοποιῶν, ἤ ὁμιλίες πολιτικῶν καὶ μάλιστα τῶν νεωτέρων καὶ τῶν θελόντων νὰ ἐμφανίζωνται περισσότερο «σύγχρονοι» καὶ «προοδευτικοί» (ὁμιλῶ γενικῶς, διότι ὑπάρχουν σὲ ὅλα τὰ κόμματα), παρακολουθώντας δημόσιους ἀγορητὲς καὶ ἄλλους κατ’ ἰδίαν συζητοῦντες, παρακολουθώντας συνομιλίες νέων, φοιτητῶν, ἐφήβων καὶ παιδιῶν, θλίβεται κανεὶς κατάκαρδα ἀπὸ τὸν βαρβαρισμὸ καὶ βατταρισμό, ποὺ βρίσκει μπροστά του. Ἡ προφορὰ τοῦ ἕλληνος λόγου ἔχει πιὰ φθαρῆ ἐπικίνδυνα. Ὅπως πολὺ σωστὰ παρατηρεῖ σχετικὰ ὁ Σαρ. Καργάκος, «Μετὰ τὴν κατάργηση τῶν τόνων καὶ τῶν πνευμάτων, ποὺ λειτουργοῦσαν ὡς ὁδικὰ σήματα ἤ ὡς μουσικὲς νότες στὴν ἀνάγνωση, ἡ προφορὰ τῶν νεοελλήνων, εἰδικὰ τῆς μονοτονικῆς γενεᾶς, δὲν ἔγινε ἁπλῶς μονότονη, ἀφοῦ ἔχασε τὴν τονικὴ παλμικότητά της καὶ τὴ ρυθμοποιΐα της, ἔγινε μιὰ τρεκλίζουσα καὶ μπατάλικη προφορά, ὑπόκωφη, σπηλαιώδης καὶ βρυχητική, γιατὶ ἁπλούστατα, τὸ παιδὶ δεν ἔχει σαφὴ αἴσθηση τοῦ τόνου, ἀφοῦ μὲ ἡλίθιους «κανόνες» τοῦ ἔχει ἐπιβληθεῖ νὰ μὴν τονίζει τὶς πιὸ ἰσχυρὰ τονούμενες λέξεις, ὅπως εἶναι οἱ ἐρωτηματικὲς ἀντωνυμίες, τί καὶ ποιός καὶ ἀκόμη τὰ ἄρθρα καὶ τὰ μονοσύλλαβα ἐπιφωνήματα, ἤ νὰ τονίζει μὴ ἰσχυρὰ προσφερόμενες συλλαβές». Ζητεῖται ἐπειγόντως ἕνας Ἄγγελος Σικελιανὸς ἤ ἕνας Δημήτρης Μυρὰτ γιὰ νὰ μᾶς θυμίση ξανὰ τὴν ὁμορφιὰ καὶ τὴν ἀκρίβεια τῆς προφορᾶς τῆς γλώσσης μας!
  5. Τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικά, ποὺ ἔστω καὶ περιορισμένα διδάσκονται, εὐτυχῶς, στὴ Μέση Ἐκπαίδευσι, γράφονται μὲ τὴν ἱστορική τους ὀρθογραφία, στὸ πολυτονικό. Ἔτσι οἱ μαθηταὶ καλοῦνται νὰ ἀποκτήσουν ἐσπευσμένως καὶ τὶς βασικὲς γνώσεις τοῦ πολυτονικοῦ, προκειμένου νὰ μποροῦν νὰ παρακολουθήσουν τὸ διδασκόμενο κείμενο. Ἐδῶ ἀκριβῶς ἔρχεται ἡ σύγχυσις καὶ τὸ θαλάσσωμα. Τὴ μιὰ στιγμὴ εἶναι ὑποχρεωμένοι νὰ γράφουν λ.χ. ἁμιλλῶμαι (στὸ ἀρχαῖο κείμενο) καὶ τὴν ἄλλη αμμιλλώμαι (σὲ νεοελληνικό). Τὴ μιὰ ἀγαπῶ καὶ τὴν ἄλλη αγαπώ. Τώρα ἑταῖρος καὶ σὲ λίγο εταίρος. Τώρα ὑμνῶ καὶ κατόπιν υμνώ. Τώρα τῶν ὑγιῶν καὶ μετὰ ταῦτα των υγιών. Σωστὴ σχιζοφρένεια!. Ἔτσι ἀπογοητεύονται εὔκολα, σχετικοποιοῦν τὴν ἔννοια τῆς ὀρθογραφίας καὶ στὸ τέλος ὁ καθένας γράφει ὅπως θέλει. Ἡ ἀπόστασι μέχρι τὴν φωνητικὴ γραφὴ δὲν εἶναι μεγάλη. Ὁ Ἀννίβας δὲν βρίσκεται ἁπλῶς πρὸ τῶν πυλῶν!...
  6. Τὸ μεῖζον ὅμως ἐρώτημα εἶναι ποιὲς δυνάμεις κρύπτονται πίσω ἀπὸ τὴν ἐπιβολὴ τοῦ μέτρου. Ἐπὶ τοῦ σημείου αὐτοῦ ἔχουν γραφῇ πολλὰ καὶ ποικίλα, σχέσιν ἔχοντα μὲ τὴν πρόθεσιν ἀποκοπῆς τῶν Νεοελλήνων ἀπὸ τὶς πηγὲς τῶν κλασσικῶν γραμμάτων, μέχρις καὶ ἀντικαταστάσεως τῆς ἑλληνικῆς γραφῆς μὲ τὴν λατινικὴν καὶ τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης μὲ τὴν ἀγγλικήν. Ἄραγε, εὑρισκόμεθα πρὸ τῶν ἐπιδιώξεων τῆς παγκοσμιοποιημένης πολιτικῆς ποὺ ἀποβλέπει στὴν ἀλλοτρίωσιν τῶν παραδόσεων, τῆς ταυτότητος καὶ τῆς διάρκειας τῶν λαῶν;

Διαπιστώνουμε, λοιπόν, ὅτι ἡ ἐπιβολὴ τοῦ Μονοτονικοῦ καὶ ἡ ἐπὶ ἕνα τέταρτο αἰῶνος ἐφαρμογή του,

Ἐπέτυχε:

  1. Νὰ διχάση τοὺς ἀνθρώπους τῶν γραμμάτων.
  2. Νὰ δυσκολέψη τὴν ἐτυμολογία τῶν λέξεων, μὲ ἀποτέλεσμα τὴν ἀπομάκρυνσι τοῦ λαοῦ ἀπὸ τὸ ἀρχικὸ νόημά τους.
  3. Νὰ ἐπιφέρη σύγχυσι στὴν ὀρθογραφία, μὲ κίνδυνο κατολισθήσεως στὴν φωνητικὴ γραφή.
  4. Νὰ στερήση τὸν γραπτό μας λόγο ἀπὸ τὴν αἰσθητική του ὀμορφιά.
  5. Νὰ καταστρέψη ἐν πολλοῖς τὴ σωστὴ καὶ ρυθμικὴ προφορὰ τοῦ λόγου, μὲ ἀφευκτη διολίσθησι στὸν βατταρισμὸ καὶ τὸν βαρβαρισμό.
  6. Νὰ δυσκολέψη ἀφάνταστα τὶς κλασσικὲς καὶ ἀνθρωπιστικὲς σπουδές, μὲ τραγικὰ γιὰ τὸ ὅλο πνευματικὸ ἐπίπεδο τῶν Νεοελλήνων καὶ τὴν συνείδησι τῆς ἐθνικῆς μας συνεχείας ἀποτελέσματα.
  7. Νὰ προβάλη ὡς παιδαγωγικὸ ἰδεῶδες τὴν ἥσσονα προσπάθεια καὶ νὰ ἐπιβραβεύση τὴν ὀκνηρία.
  8. Νὰ δώση τραγικὰ δείγματα ὀσφυοκαμψίας ἐνώπιον τῶν μεγάλων συμφερόντων πολυεθνικῶν ἑταιρειῶν, διαφημιστικῶν γραφείων, ἐκδοτικῶν οἴκων, ἐφημερίδων καὶ περιοδικῶν.

Ὀκτὼ «ἐπιτυχίες», ὅσα καὶ τὰ «Οὐαὶ ὑμῖν» τοῦ Χριστοῦ πρὸς τοὺς Γραμματεῖς καὶ Φαρισσαίους τῆς ἐποχῆς Του...

Τὸ Μονοτονικὸ ἀπέτυχε:

  1. Νὰ πείση γιὰ τὴν ἀθωότητα τῶν κινήτρων τῆς αἰφνιδίας καὶ δυναστικῆς ἐπιβολῆς του.
  2. Νὰ κρύψη κάτω ἀπὸ τὸν διάτρητο μανδύα τῆς «χρησιμότητος» τὸ ψηλαφητὸ σκότος τῆς βαρβαρότητος ποὺ φέρει ἐν ἑαυτῶ.
  3. Νὰ διευκολύνη τὴν μάθησι.
  4. Νὰ προαγάγη τοὺς σκοποὺς τῆς παιδείας.

Ἡ Ἐκκλησία, ἔχουσα πάντοτε πλήρη αὐτοσυνειδησία ὅτι εἶναι ἡ Κιβωτὸς τοῦ Γένους, ἀγκαλιάζει καὶ ὅλες τὶς ἐκφάνσεις τοῦ πολιτισμοῦ του, ἐν αἷς καὶ τὴν γραπτὴ μορφὴ τῆς γλώσσης του, μὲ στοργή. Ἔτσι, φρονίμως ποιοῦντες καὶ τὸ πνευματικὸ συμφέρον τοῦ Γένους προασπίζοντες, δὲν ἐστέρξαμε, οὔτε ἐπισήμως, οὔτε ἀνεπισήμως, νὰ υἱοθετήσουμε τὸ μονοτονικό. Ἐκρατήσαμε, ὄχι μόνο στὰ ἱερὰ Γραφικὰ καὶ Λειτουργικὰ κείμενα, ἀλλὰ καὶ στὰ ἔγγραφα τὰ ὑπηρεσιακὰ καὶ στὴν ἀλληλογραφία καὶ στὶς ἐκκλησιαστικὲς ἐκδόσεις τὸ πολυτονικό. Ἄν κάποιοι ἐκ τῶν κληρικῶν οἱουδήτινος βαθμοῦ μπῆκαν στὸν πειρασμὸ νὰ χρησιμοποιήσουν μονοτονικό, πρόκειται γιὰ προσωπική τους «ἁμαρτία». Ὡς Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἐκρατήσαμε, κρατοῦμε καὶ θὰ κρατήσουμε τὸ πολυτονικό. Τὸ ἴδιο, ἔξ ὅσων γνωρίζομε, πράττει καὶ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, καθὼς καὶ τὰ Πατριαρχεῖα Ἀλεξανδρείας καὶ Ἱεροσολύμων καὶ ἡ Ἐκκλησία τῆς Κύπρου. Πεῖσμα; Ὄχι! Στεῖρος συντηρητισμός; Ὄχι! Ἄρνησις προσαρμογῆς; Ὄχι! Φυλάσσομε μὲ πλήρη συνείδησι τὶς πνευματικὲς μας Θερμοπύλες. Ἡ γλώσσα εἶναι πατρίδα! Ἐὰν ἀφεθῆ στὰ χέρια τῶν βαρβάρων, στὸ τέλος, δὲν θὰ ὁμιλοῦμε, ἀλλὰ θὰ βαρ-βαρ-ρίζομε, καὶ ὄχι μόνον γλωσσικῶς. Ἡ πανταχόθεν ἐξαπλουμένη παγκοσμιοποίησις ἐξυπηρετεῖται ἄριστα μὲ μιὰ γλῶσσα φτωχή, ξύλινη, ἴσια-ἴσια ἀρκετὴ γιὰ νὰ διευκολύνωνται οἱ συναλλαγὲς στὶς τράπεζες, στὰ ἀνὰ τὸν κόσμο ἀεροδρόμια καὶ στὰ καταστήματα ἀφορολογήτων εἰδῶν. Εὐχαριστοῦμε, δὲν θὰ πάρουμε!... Σᾶς εὐχαριστῶ.-

KIPEPOS Banner
Ἄνοιγμα δεξιᾶς πλευρᾶς μόνο γιὰ ἐκτύπωση